minkultrb.ru мэдээсэнэ

Добавлено: 19.01.11, 23:12 +0000 **minkultrb.ru мэдээсэнэ**

Амархуу Борхуу ба “Гурбан охин" хамталигай шэнэ клип

«Татар ажиллага» («Операция: Татар») гэжэ уран һайхан киногой нээлгэн-презентациин баярай үдэшэ дээрэ дуушан Амархуу Борхуу «3 охин» гэдэг Буряадта 2009 оной “Сагаан һара” фестивалиин лауреадэй нэрэ зэргэдэ хүртэһэн Монгол орондоо мэдээжэ хамталигтай суг «Зүрх чам руу» гэжэ дуу дуулаба.
Дуунай аялгыень Монголой соёлой габьяата зүтгэлтэн Л. Балхжав, үгыень “UBS” телевидениин хутэлбэрилэгшэ П. Одгэрэл бэшэжэ, шэнэ дуун арад зондо ехэл таалагдаба гэжэ Монгол оронһоо мэдээ ерэбэ. Уданшьегүй дуунай клиптэ сюжет түрэжэ, “LION” энтертайнмент студиин найруулагшад уран бүтээлээ богони болзор соо бэлэн болгоод, мүнөө “Зүрх чам руу” гэһэн уянгата дуунай клип Монголой ТВ-каналнуудаар сасагдан табигдаба.
http://www.youtube.com/watch?v=3GpY4LItcmg
http://www.minkultrb.ru/mehdehehsehl/mehdehehsehl/browse/3/article/amarkhuu-borkhuu-bolon-gurban-okhin-khamtaligai-shehneh-k/?tx_ttnews[backPid]=340&cHash=6d2f519894ae7bde635afcd296eb7c03

Добавлено: 19.01.11, 23:14 +0000

Дуушан Болдын “Монгол поп” гэһэн шэнэ альбом Монголдо гарахань

Улаан-Үдэдэ 2004 ондо үнгэрһэн Залуушуулай фестивальда амжалтатай хабаадаһан «Камертон» хамталигай ударидагша, дуушан Д. Болд монгол хүгжэмэй урлагта “Монгол поп” нэрэтэй үндэһэн изагуур урлагаа мүнөө үеын хүгжэмэй урасагалтай ниилүүлһэн шэнэ альбомтойгоороо дуу шагнаха дуратайшуулые уулзуулха гэжэ байна. Тэрэнэй “Монгол поп” альбом Цагаан сарын шэнын нэгэндэ презентации-баяраар тэмдэглэгдэн, худалдаанда гарахань гэжэ Монголой һонинууд бэшэнэ.

Цагаан сарын һайндэртэ шагнагшадтаа бэлэг болгон энэ цомогоо гаргаха гэһэн хүсэлтэйгөөр долоон хоногой орондо найман үдэр ажаллажа байнабди” — гээд дуушан Болд энеэнэ. “Монгол поп” альбомдо ниитэдээ юһэн дуу оронхой. “Нам гүм дундаас” дуунай клип бэлэн болонхой. Эрхим манай уншагшад дооро үгтэһэн хаягаар энэ клип харахадатнай болохо, мүн "Хээрийн салхитай аялгуу" гэһэн дуу шагнажа болохо:

«Нам гүм дундаас» http://www.youtube.com/watch?v=Ti_XjtUTkOw&feature=related
«Хээрийн салхитай аялгуу» http://www.youtube.com/watch?v=3z4CX1Q-XtI

http://www.minkultrb.ru/mehdehehsehl/mehdehehsehl/browse/3/article/-580a2ce8b7/?tx_ttnews[backPid]=340&cHash=95f6f00f72e851834be829e63a0d7bb5

Добавлено: 19.01.11, 23:16 +0000

Дуушан Сарантуяа Цагаан сарын баярта мянган бууза бэлдэжэ байна

Монгол орондо Цагаан сарын баярта бэлэдхэл хаа хаанагүй эхилбэ. Манай Буряад орондо нэгэтэ бэшэ ерэжэ тоглоһон (2002 оной “Сагаан һарын одод” фестиваль) XX зуун жэлэй манлай (эрхим) дуушан Сарантуяа гансахан дуу дуулаха габьяатай бэшэ юм гэлсэнэ. “Манай поп хатан жэл бүри мянган бууза хэжэ айлшадаа баярлуулдаг” – юм гээд Монголой сонинууд бэшэнэ.

Бар жэлэй эсэстэ Сарантуяа Үбэр-Монголой Алшай аймагай шагнагшадта уран бүтээлнүүдээ хүргээд, Монгол ороноо бусажа шэнэлхэ. «Азия Даусы» фестивалиин Гран при шанда хїртэћэн, 12 аудио дисктэй, Монгол улсын габьяата жүжэгшэн гэһэн нэрэ зэргэдэ хүртэһэн Батмүнхын Сарантуяа Сагаан сарын үдэрнүүдтэ (февралиин юһэндэ) арадай дуунуудһаа бүридэһэн “Аргагүй амраг” нэрэтэй тоглолто МҮОНТВ-телеканалай 600 студида хэхээр ажаллажа байна. Бэлдэжэ байгаа концертнь харагшадта ёһотой сюрприз-бэлэг болохо юм байна.

Нёдондо жэл поп хатан Б. Сарантуяа Саха Республикын ниислэл болохо Якутск хотодо "ЫСЫАХ" нааданда эжытэеэ хамта ошожо ерээ. Сараа дуушанай түрэһэн эхэнь яхад яһанай юм гээд һануулая. Бэлигтэй Сараа дуушан сайхан хоолойтой байхаһаа гадна орос, англи, немец хэлэнүүд дээрэ сайн яридаг юм гээд дуулабабди.

“Гоолингоо” — http://www.youtube.com/watch?v=SIWYCIvVn7c
“Аргагүй амраг” — http://www.youtube.com/watch?v=xUQoE6MbQCg&feature=related
“Салхины хээ” — http://www.youtube.com/watch?v=rbuhkbNtgkY&feature=more_related
“Тэр намайг дурсдаг болов уу” — http://www.youtube.com/watch?v=hV3Opt8XtEE

Добавлено: 19.01.11, 23:18 +0000

«ГОЁЛ» ГЭЭШЭ ГОЁ Л ДАА

Монгол орондо жэл бүри “Гоёл” гэһэн нэрэтэй модельернуудай тэмсээн-наадан болодог заншалтай юм. Үнгэрһэн жэлэй һүүлшын һарада “Гоёл-2011” үнгэржэ, хоёр үдэрэй туршада модель-басагадууд харагшадай нюдэ баярлуулба гэхэдэ алдуу болохогүй.

“Гоёлой” онсолиг зорилгонь хадаа залуу загвар зохион бүтээгч (дизайнер) болон загвар өмсөгчийг модельнүүдые шэлэжэ, шэнэ-шэнэ нэрэнүүдтэй танилсуулха.

Хоёр һарын хугасаа соо энэ нааданда бэлэдхэл болобо. “Соёлын төв өргөө”-ндэ 250 гаран залуухан модель-басагадууд нааданда хабаадаха гээд, гансахан лэ 50-ниинь һүүлшын шатада гараа. Энэ удаа шэлдэг модельнүүдэй нэрэдэ Д. Пүрэвсүрэн, Х. Ундраа, Г. Уранцэцэг, О. Уянга, Ч. Уранбилэг гэгшэд хүртэбэ.

“Гоёл-2011” нааданда 7 хүн шүүһэн байна. Мүн “Гоёл” нааданда “SweetҮmotion”, “Хар сарнай” гэһэн хамталигууд оролсожо, аялга дуугаа харагшадтаа бэлэг болгон үргэбэ.

http://www.minkultrb.ru/mehdehehsehl/mehdehehsehl/browse/3/article/gojol-gehehsheh-gojo-l-daa/?tx_ttnews[backPid]=340&cHash=41097c8ec3f91ed87abbfa68f91c678b

Добавлено: 21.01.11, 08:41 +0000

“Алтаргана” нааданай түгэсхэлэй баярта гүйсэдхэһэн зохёол Монголой эрхим дуун боложо магадгүй

Монголой хүгжэм зохёогшодой хорооноой зохёон байгуулһан жэлэй эрхим дуу, шэлэдэг хүгжэмшэниие шалгаруулха “Морин хуур-2010” наадан 24-дэхи жэлээ үнгэргэгдэжэ байна.

Д.Хишигбаяр, Р.Дэлгэрмаа

“Соёлын төв өргөө”-дэ январиин 14-дэ эхилһэн “Морин хуур-2010” нааданай хоёрдохи шатаниинь энэ һарын 24-дэ болохо юм. Харин хүндэтгэлэлэй – гала-концерт январиин 28-да харагшадай сэдьхэл зүрхэ уяруулха.

"Увертюра” хамталиг 2010 ондо Улаанбаатарта үнгэрһэн “Алтаргана” нааданай түгэсхэлэй үдэшэдэ “Алтаргана наадмын тэнгэр дор” гэдэг дуугаа гүйсэдхэжэ буряад-монгол харагшадта һайшаагдаһан байха юм. “Мир-Бурятия” каналаар энэ концерт хараһан зон “Увертюра” хамталигай наадажа байһые һанаһан байха. Жэл жэлһээ “Морин хуур” нааданай хабаадагшадай шанар үшөө дээрэ боложо байна гээд мэргэжэлтэд онсолно.

http://www.yadii.net/index.php?module=menu&cmd=content&id=26483&menu_id=555
Үнгэрһэн жэлэй эрхим дуу шалгаруулдаг “Морин хуур -2010” нааданай түгэсхэлэй баярта хэн оролсоноб гэхэдэ:

1. Поп хатан, дуушан Б. Сарантуяа “Амьдралаас урсах наран аялгуу”

2. Болормаа “Амьдрал”

3. Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага, ООН-ой элшэ дуушан Т. Ариунаа “Аавдаа”

4. “Увертюра” хамталиг “Алтаргана наадмын тэнгэр дор”
http://www.youtube.com/watch?v=gbO_3niLJB0&feature=youtube_gdata
5. Д. Хишигбаяр, Р. Дэлгэрмаа, Ө. Уянга, Мөнхбат, Э. Төрмандах, Түмэн-Өлзий, үхибүүдэй хортой хамтаржа дуулаһан “Би Монгол”

6. Д. Сүхбат, А. Ариунсувд “Дууны уянга”

7. Ч. Алтантүлхүүр “Зүрхний чинь гэрэлд”

8. Э. Мичидмаа “Заяахан”

9. Б. Жавхлантөгс “Идэр их мөрөн”

10. А. Долгор “Ижий дэлхийн өчил”

11. А. Түмэн-Өлзий “Ижий зөн”

12. Д. Ширмэнтуяа, Ө. Уянга “Ижий улирал”

13. Э. Төрмандах “Монгол минь ганцхан”

14. Л. Орхонцэцэг “Нутгийн чинь уулс чамайг хүлээнэ”

15. А. Түмэн-Өлзий “Нутагтаа залбирах дуу”

16. Г. Эрдэнэтунгалаг “Түвшин баяртай яваарай”

17. П. Өнөржаргал “Хунгийн дуулал”

18 Л. Солонго “Хүслийн бороо”

19. “Voice” хамталиг “Хайрлан шүтэх Монгол мину”

20. П. Бат-Ундрах “Хундаганы дуу”

21. Э. Буянмөнх “Энэрлийн наран ээж”

22. Л. Чулуунбаатар “Эр хүн шиг эр хүн дээ”
http://www.minkultrb.ru/mehdehehsehl/mehdehehsehl/browse/3/article/-f721b5b613/?tx_ttnews[backPid]=340&cHash=ebf6cf80d6f8eae03a03b589a79f6732
[/b]

Добавлено: 21.01.11, 08:43 +0000

Январиин 20-до манай “Намгар” Москвада амжалтатайгаар концерт үнгэргэбэ

“Намгар” хамталиг Москва хотын “Сһina-town” гэһэн клубта январиин 20-ой үдэшэ концерт хэбэ. Нилээн олон этно-хүгжэмөөр һонирходог зон энэ үдэшэ сугларжа, буряад-монгол дуунуудые шагнаха аргатай байба.
Намгар Лхасарановагай дуунуудые олонхимнай дуулаһан байха. Мүнөө Буряадаймнай мэдээжэ дуушан хари гүрэнүүдээр гайхамшагта буряад-монгол хүгжэмтэеэ, буряад арадай дуунуудтай танилсуулжа ябадаг болонхой.

Энэ зорилгоёо бэелүүлхын тула “Намгар” гэһэн этно-группа Евгений Золотарев нүхэртэеэ суг байгуулһан байна. "Намгар" хамталиг үнгэрһэн жэлдэ Америкын Нью-Йоркда үнгэрһэн GlobalFest фестиваль-нааданда хабаадаа бэлэй. Энэ ехэ нааданда бүхы дэлхэйһээ сугларһан 400 гаран дуушадһаа гансал 12 хамталиг, дуушадые шэлэжэ абаһан байха юм. Ород гүрэнһөө гансахан Намгар энэ үндэр сэгнэлтэдэ хүртэжэ, буряад хамталиг тухай “Нью-Йорк Таймз” сониндо “... Намгар болобол Сибириин талаһаа ерэһэн рок-группа...” гэжэ онсолон бэшэһэн байна.

http://www.minkultrb.ru/mehdehehsehl/mehdehehsehl/browse/2/article/20-20-20/?tx_ttnews[backPid]=340&cHash=0b17855f43a95a712e598d4fd4ed0336

Добавлено: 24.01.11, 23:47 +0000

Сагаалганаа буряадууд яажа угтадаг байгааб?

Сагаалган гэдэг һайндэрые хүдөө нютагуудар яажа угтадаг байһан тухай хизаар ороноо шэнжэлэгшэ, мэдээжэ багша Лодон Линховоиной совет үедэ бэшэгдэһэн статья уншагшадай анхаралда дурадханабди.

Буряад зон оройдоол ганса һайндэртэйбди гэдэг һэн. Тэрэнь сагаалган юм. Сагаалган хабарай эхин һарын нэгэнэй үдэр болодог байгаа. Минии һуража байхада, бидэниие сагаалганда гурбан хоногоор табидаг һэн.
Сагаалганда хамаг зон али шадаха зэргээрээ бэлдэдэг байгаа. Сагаалганһаа 20-30 урда мориёо эдеэлүүлдэг, һойдог һэн. Шэнэ дэгэл оёхо гэжэ оролдодог һааб даа. Эдеэ хоолой зүйл, үбһэ түлеэгээ бэлдэдэг байгаа. Үхибүүд, залуушуул хүлеэжэ ядан, сагаалганай хэды хоног үлэһые үдэр бүри шахуу тооложо байгша һэн.Үсөөншэг хоногой үлөөд байхада, нэгэ хэдэн үбгэд сугларжа, хэнэйхиһээ сагаалжа эхилхэ тухай хэлсээд, тэрэ айлаа хотон нугынгаа айлнуудта тунхагладаг һэн. Нютагайнгаа нэгэ томоотой, хүндэтэй үбгэнэйхиһөө эхилдэг байгаа юм.

Сагаалганай нэгэ хоног үлөөд байхада, гэр соогуурхияа, газаагуурхияа арилгадаг, бурхануудаа дэлгээжэ шэмэдэг һэн. Айл бүхэн 3-4-5 тэлэг бурхантай байгша бэлэй. Тэлэг гээшэнь бүд дээрэ зураһан бурханиие хэлэдэг юм. Иимэ бурханууд юрын сагта тусгаар һүмэ (хайрсаг) соо хадагалаатай байдаг. Сагаалганай далгын болоходо, тэдэнээ тэндэһээ гаргажа, бурханайнгаа шэрээ дээгүүр, уняаһаа үлгэдэг һэн.
Үбэлэй һүүл һарын 30-най һүни зарим баян айлнууд ламые асаржа, һама сахюуса хуруулжа хонодог һэн. Мүргэлшэд гэжэ суглардаггүй, хажуугаархи айлайнь ганса нэгэн хүн орожо, бурханда мүргөөд, гаража ошогшо һэн.
Сагаалган гээшэ шажанай һайндэр юм гээд, 1925-26 онуудай үеэр һайндэрлэхэеэ болёогшо һэн. «Буряад-Монголой үнэн» газетын хуудаһанда арсалдаан болоод, сагаалган болбол шажанай һайндэр бэшэ, буряад, монгол нютагуудта буддын шажанай дэлгэрхэһээ урда һайндэрлэгдэдэг байһан юрын һайндэр юм гэжэ зарим хүнүүдэй хэлэхэдэ, ёһо заншалаа, өөһэдынгөө түүхэ мэдэхэгүйшүүл шажанай һайндэр гээшэ гээ һэн. Тиигээд лэ шажанай һайндэр гэжэ шиидхэгдэһэн юм. Ага нютагай байдал дээрэһээ абажа хэлэбэл, сагаалганай үдэр хүдөөгэй хара зон үргэл мүргэл хэжэ оройдоошье байгаагүй юм. Хүдөө газарта нэгэшье ламые харахагүйш, дасанда нэгэшье хара хүн үзэгдэхэгүй. Хүн зон ори ганса һайндэрнай болобо гэжэ бүхэли жэл соо хүхеэгүйгөө хүхидэг, бэе бэедээ ябалсажа, амар мэндэеэ хэлсэдэг һэн. Айлда ороходоо, бурханда мүргэдэг һааб даа. Теэд юрыншье сагта хүн айлда ороходоо, бурхандань заабол мүргэдэг гуримтай байгаа ха юм. Үглөөгүүр мал адууһаа түхеэржэ, хамаг ажалаа дүүргээд, хүн зон зэһэжэ зэһэжэ, мориндоо мордоод, сагаалганай эхилхэ газар тээшэ унды-сунды хатаралдажа эхилдэг һэн. Гэбэшье тон алдаршаһан үбгэд, хүгшэд, дүшөөд наһатай һамгад гэртээ үлэгшэд бэлэй.

Сугларһан зониие гэртээ бултынь багтааха аргагүй айлда нэн түрүүн үбгэд, хүгшэд орожо сагаалдаг байгаа. Харин залуушуул орожо, үбгэдые золгоод, газаа гаража, үбгэд хүгшэдэй, аха заха зоной, ехэшүүлэй ошохые хүлеэжэ, шүүр шэдэлсэн наададаг һэн.
Ерэгшэд гэр соо байһан зониие бултынь золгохо ёһотой. Хүнүүд хадаг андалдажа золгодог байгаа. Энээндэ олоншье хадаг хэрэгтэй бэшэ, харин хоёр-нэгэн хадагтай һаа хүрэдэг һэн. Хадагаа нэгэндэ үгэхэдэнь, тэрэнь урдаһаань өөрынгөө хадаг үгэдэг, хадаггүй һаа, тэрэ хадагынь һөөргэнь бусаадаг байгаа юм. Гэрэй эзэнэйхи сугларһан зондо сагаан эдеэтэй табаг табижа, сай аягалаад, һүүлдэнь табагаа хуряагаад, таташа (шүлэ) аягалдаг һэн. Бүхэли мяха табидаг айл үгы һэн ха. Айл бүхэн һайн мяхаараа һайн шүлэ шанаха гэжэ оролдодог байгаа. Шадалгүйхэн айлда хирмасатайшье шүлэн байдаг бэлэй. Айлшад нэгэ-нэгэ аяга шүлэ уудаг һэн. Тиигээд тэдэнэй ябахаяа түхеэрхэдэнь, наһатай үбгэд, хүгшэдтэ хадаг, бэшэ зондо конфетэ, саахар, хурһа бэлэглэдэг байгаа. Хүнүүд үхибүүдэйнгээ багшанарые хэршье залу һаань, ехэ хүндэлжэ, заабол хадаг баридаг һэн. Үбгэдэй гарахалаар, газаа байһан залуушуулай сагаалха ээлжээн ерэдэг байгаа юм.
Эндэһээ мордоод, хамаг зон бүхы айлнуудта хүрэдэг һэн. Урдань зон таруу, ганса нэгээрээ һуудаг аад, ябаһаар байтарнь, үдэшэ болоходо, наһатай зон гэр тээшээ, залуушуул һая айл болоһон шэнэ айлда ошожо, сагаалганай наада хэдэг байгаа. Сагаалганай наадан гэжэ тусгаар наадан болодоггүй, юрын лэ наадан бологшо һэн.

Сагаалгашанай ябахада, архитай айл хомор байгаа. Хаа-яа ганса нэгэ айл намар нэрэжэ хадагалһан һүнэйнгөө архиие үбгэдтэ нэгэ-нэгэ, саанатаа һаа хоёр-хоёр духаряа аягалагша бэлэй.
Сагаалган үдэр энеэдэн, хүхилгэн, шууяан боложо үнгэрдэг һэн. Ажалаа хээд лэ, хаанашье ябадаггүй, хаа-яа уулзадаг зон иигэжэ нэгэ уулзахадаа, хүхидэг, жаргадаг байгаа юм. Арбаад наһатай хүүгэдшье, залуушуулшье, ехэшүүлшье, бүри наһатай болоһон зоншье айлнуудай хоорондо моринойнгоо хурдые үзэлсэжэ гүйлгэлдэдэг бэлэй.
Сагаалган нэгэл үдэр соо иигээд үнгэршэдэг һэн. Зүгөөр айл олотой бүлгэмүүдтэ хоёршье үдэр сагаалдаг байгаа.
Сагаалганай үнгэрөөшье һаань, үшөө арбаад хоног соо хамаг зоной сэдьхэл хөөрэнги, эндэ тэндэ залуушуул сугларжа, шагайгаар наадагша бэлэй. Залуу бэреэд, басагадһаа бэшэ эхэнэрнүүд сагаалангүй үнгэршэдэг аад, бүлэг бүлэгөөрөө сугларжа сагаалдаг һэн. Түрэл гаралайнгаа гү, али дүтэ танил айлайнгаа үндэр наһатай үбгэд, хүгшэдые тус тустань гэртээ урижа, сагаалуулагша бэлэй.

http://www.minkultrb.ru/mehdehehsehl/mehdehehsehl/browse/2/article/-094aa31f71/?tx_ttnews[backPid]=340&cHash=b0dd4e2022fa632feaf7416abe15bffb

Добавлено: 25.01.11, 05:44 +0000

Ехэ hонин юумэ маандуудтаа дуулгабат. Сагаалгамнай дутэлбэ.
Ёhо заншалаа мартажа ябаhан байба гээшэгуубди.

Добавлено: 25.01.11, 16:15 +0000

Добавлено: 26.01.11, 00:41 +0000

Дулма Сунраповагай концерт Шэтэ хотодо

Сагаалганай һайндэртэ зорюулагдаһан концерт-наада хүршэ Шэтэ хотодо февралиин 12-то абьяас бэлигтэй залуу дуушан Дулма Сунрапова үнгэргэхэнь. “Мегаполис” гэдэг Залуушуулаай ордондо энэ концерт “Большая медведица” гэдэг продюсерска компани эмхидхэнэ гээд, Дулма маанадта дуулгаба. Гаража байгаа түмэр сагаагшан туулай жэлдэ ямар түсэбүүд байнаб гэжэ залуу дуушанһаа асуубабди.

Дулма өөр тухайгаа: “Би ехэ талаантай хүнби гэжэ бододогби. Юундэб гэхэдэ, нэгэдэхеэр, хоёр баатар хүбүүдэй эгэшэ болохо азатай байбаб, хоёрдохёор, аялга дуунда дуратай минии эжы аба хоёр бишыхан байхадам хүгжэмэй һургуулида үгэһэн юм”. Дулмын эжынь Шойдокова Баярма Базаргуруевна – театрай найруулагша, эсэгэнь Владимир Цыдендондокович ехэ һайханаар лимбэ дээр наададаг байгаа.
Хүгжэмэй һургуулида Ольга Сунраповна Тангатова долоон жэлэй туршада багшань байба. “Ольга Сунраповна миин багша бэшэ, үшөө нагаса абгаймни байгаа юм, тиимэһээ намда бэшэ хүүгэдтэ ороходоо үшөө шангаханаар хандадаг байгаа” – гээд Дулма энеэн хөөрэнэ. Тиигээдшьеш Дулмын дискдэ ороһон олондо мэдээжэ “Инагтаа” гэжэ дуунай авторынь энэл багшаниинь байхал даа.
Түрэл Агынгаа Согто-Хангилай дунда һургуули дүүргэһэнэй удаа Дулма хүршэ Монгол орон зорижо, дээдэ һургуулида – Драмын академида һураба. Оюутан байха үедөө Монголой мэдээжэ композитор Л. Балхжавай залуу дуушадай “New Stars” гэһэн мүрысөөндэ амжалтатай хабаадаба, ородоор хэлэбэл, “Фабрика звёзд” гэжэ болоно. Яхад, Буряад, Монгол оронуудай шэнэ-шэнэ одохонууд энэ нааданда ялалзаба. Суута Балхжав Дулмада өөрынгөө дуу бэшэжэ бэлэг болгон бариһан байха юм. Монголдо һуража байгаа сагтань ехэ нүлөө үзүүлһэн хүн гэхэдэ Жамьянгийн Цэцгээ багша (МУСТА) нэрлэжэ болоно.

Улаанбаатарта һургуулияа дүүргээд, нютагаа бусажа, залуу дуушан сольно концерт Улаан-Үдын Буряад драмын театр соо үгэбэ, дуунуудайнгаа түрүүшын «Минии хүсэл» гэһэн нэрэтэй CD-диск гаргаба, тоолошогүй олон концерт-наадануудта Буряад орондомнойшье, Ага нютагтаашье хабаадаба. Буряадай эстрадын дуушад соо өөрынгөө онсо һуури залуу дуушан Дулма Сунрапова эзэлээ гэхэдэ алдуу болохогүй. Уданшьгүй залуу басаган инаг ханитаяа хуби заяагаа холбожо, Ага нютаг дээрээ түрэ найр ханхинуулжа, айлай бэри боложо, хөөрхэн үхинэй залуухан эжы наада табилгандаа заахан забһар хэхэ баатай болобо.
Түрэ найрай түерөөн соо хэгдэһэн олон гэрэл-зурагууд соо Иосиф Кобзониие хаража ехэтэ гайхабабди. “Тиимэ, юушье ойлгоогүй байхадамни, гэнтэ өөрөө Иосиф Кобзон бодожо, аргагүй гоёор дуу дуулаад, тэрэнэйнгээ һүүлээр намда дүтэлөөд, минии гарыемни аргагүй зөөлэхэнөөр баряад таалаа юм. Сэхыень хэлэхэдэ, би сошоод абаад...” – гэжэ Дулма хөөрөөгөө үргэлжэлүүлнэ.

Ерэхэ Туулай жэлдэ залуу дуушамнай шэнэ дуунай – этнопоп стиль туршаха хүсэлтэй байха юм. “Хоёрдохи цомогоо гаргахахаб заатагүй, концерт-наада табихаб, тиигээд бүхы Буряад ороной ажаһуугшадые нэн түрүүн морилжо байһан Сагаан һараар амаршалха дуран хүрэнэ, бэеын энхэ элүүрые, зол жаргалые, һанаһан хэрэг бүтэсэтэй, ажалдаа амжалтатай, буянтай, хэшэгтэй ябагты!” – гэжэ үреэнэ.
Дуушан Дулма Сунрапова Буряад орондоо түрүүшын хүгжэмтэ кинодо (“Ирония любви или с Новым счастьем”) хабаадалсажа, “Хоёр зүрхэн” гэһэн дуу Чингис Раднаевтай суг гүйсэдхэһэн габьяатай юм. Энэ дуундань мэргэжэлтэ һайхан клип режиссер Баярма Жалцанова, оператор Валерий Чойдопов, программист Чингис Бадмаев гурбан найруулан бүтээбэ. Энэ сагаалганай үдэрнүүд соо энэ хүгжэмтэ киногой DҮD дискын презентаци үнгэрхэеэ байна. Тэрэнэй баярта Дулма заатагүй хабаадахаб гэжэ хэлэбэ.

Энэ баярта үдэшэ Peoples Park гэһэн амаралгын түбэй Sterling гэһэн ресто-клубта шэнын нэгэндэ, февралиин 3-нда ба 10-ай үдэшэ 19.00 сагта үнгэрхэ гээд мэдүүлэе.
http://www.minkultrb.ru/news/prosmotr/article/dulma-sunrapovagai-koncert-shehteh-khotodo?tx_ttnews[backPid]=1&cHash=d35251e92dbbccb97c610dda6fd90bf4

Добавлено: 26.01.11, 04:27 +0000

МОНГОЛОЙ ЦАГААН САР ТУХАЙ

Автор: Л. Ганболд, “Хэжэнгэ” һонинһоо

Цагаан сар монгол угсаата зоной ехэ удха түгэлдэр ёһо заншалай һайндэр юм. Монголой Цагаан сарые буряад зон Сагаалган гэжэ хүндэлэн нэрлэдэг. Сагаалган гээшэ ганса садатараа эдеэлхэ гэһэн хэрэг бэшэ юм ааб даа. Мүнөө сагта монгол угсаатанай гурим, бурхан шажан, хуушанай заншал түүхэ, соёл һэргээгдэжэ, ургажа ябаа залуу үетэн һонирхон хүндэлжэ, мэдэжэ ябахые хэшээжэ байхыень харахада, ехэл һайшаалтай. Тиимэһээ залуушуулда зорюулжа, монгол Цагаан сар тухай богонихоноор хөөрэхэ хүсэлтэйб.
Монголшууд Сагаалганиие Цагаан сар гэжэ нэрлэһэниинь ехэ удхатай. Монгол, буряад арад зон эртэ урда сагһаа сагаан үнгэ һайшаадаг, хүндэлдэг байха юм. Монгол угсаата арадууд сагаан сэдьхэл, арюун сагаан һанаа, алибаа арюун нангин бүхэниие сагаан үнгэтэй адли шэнги хүндэлэн, һүн шэнги сагаан гэжэ хэлсэдэг байна. Тиигэжэл сагаан һарые Сагаалган гэжэ нэрлээ юм ааб даа. Сагаан һара гээшэ эртэ урда сагһаа монголшуудай элинсэг хулинсагуудай тэмдэглэжэ байһан арадай заншалта һайндэр юм.
Анха түрүүн Сагаалганиие урин сагта, намар тэмдэглэдэг байгаа. Харин дундада зуун жэлнүүдтэ монгол, буряад зон түбэд литэ хэрэглэжэ эхилхэдээ тэрэниие намар тэмдэглэхэеэ болижо, үбэлэй һүүл үеэр тэмдэглэдэг болоо юм. Энэ үедэ урин дулаан саг эрьежэ, саһа мүльһэн хайлажа, үнеэд тугаллажа, сагаан эдеэн элбэгжэдэг. Хабар — сагаа һарада — үхэр малынь тобир тарган, үбһэ хоол элбэг баян байбал, тэрэ жэлдэ азатай хии моритой, баяртай байдагбди.
Монгол, буряад арадуудай Цагаан сар, Сагаалганай ёһо гурим адлирхуу. Гэбэшье нютаг нютагай ёһо заншал өөрын онсо илгаатай, удха ушартай байдаг даа.
Монголой сагаан һарада хоёр шухала зан заншал байха. Сагаан һарын урда үдэрые бүтүү гэжэ нэрлэнэ. Бүтүүгэй үдэр гэр, хашаа хоройгоо сэбэрлэжэ, бурхандаа зула барижа, эдеэнэй дээжэ табина. Монгол айл бүхэн бүтүүгэй үдэр хониной бүхэли мяха — ууса гэжэ эдеэ шанажа, сагаан эдеэ бэлдэнэ. Үдэшэнь аха, дүү, түрэл саданууд сугларжа, эдеэлжэ, сагаалжа, үндэһэнэй наадан шагай шүүрэжэ урилдаха, мори шагай таалсаха, таабари, оньһон үгэ хэлсэхэ зэргээр наадана.
Монголдо “Саг сагта нэгэ садана, сагаан сарада нэгэ садана” гэһэн эртэ урдын оньһон үгэ бии. Энэнь гансал садатараа эдеэлхэ тухай хэлэһэн үгэ бэшэ, харин тэрэ жэлдэ элбэг баян байхые хүсэн үреэһэн удха түгэлдэр һайхан үгэ болоно.
Сагаан һарын нэгэндэ шэнэлхэ ёһо болодог гэһэн үгэнь буряадаар сагаалха ёһо юм. Шэнын нэгэнэй үглөө айл бүхэн эртэ бодожо, сай, эдеэнэйнгээ дээжые тэнгэри бурхандаа үргэнэ. Хүн бүхэн үглөө эртэ тэрэ жэлэйнгээ мүр, зам, зүгые бурхан багша, зурхайн зааһан ёһоор гаргаха ушартай. Тиигээд гэртээ бултадаа ерэжэ, бэе бэеэ золгоно. Золгохо ёһо гурим баһа ушартай юм.
Шэнын нэгэндэ (Сагаалганай үдэр) хүн бүхэн шэнэ гоё хубсаһа, малгайгаа үмдэжэ, хамагай аха хүн, аба, эжытэйгээ золгоно. Ехэ үндэр наһатай, нютагай хүндэтэй хүнһөө эхилжэ, хадаг бэлэг барижа золгодог. Хадаг олон янза байна. Аюуша гэдэг хадагые аха хүн аба эжыдээ барижа золгохо ёһо байна. Хадаг бэлэгтэй золгохо гээ һаа, бэлэгээ гартань барюулжа, өөрынгөө гарай альгые дээшэнь харуулжа, аха хүнэй гар доогуур тохоногһоонь дүнгэн золгоно. Сагаалганай эдеэнһээ аха хүн, гэрэй эзэн эхилжэ амсана. Сагаалганай эрхим эдеэнэй нэгэниинь сагаалга юм. Сагаалгань шара, сагаан тоһон, аарса, һүтэй будаа таряа юм. Энэ сагаалгада аха хүн эхилжэ амсаха ушар байна. Шэнын нэгэндэ элдэб хэрүүл, арсалдаа гаргаха, һогтотороо архи ууха, хоб жэб яриха сээртэй.

http://www.minkultrb.ru/news/prosmotr/article/mongoloi-cagaan-sar-tukhai?tx_ttnews[backPid]=1&cHash=6c97a333bb8d8863802583c43badf877

Добавлено: 29.01.11, 07:57 +0000

Добавлено: 31.01.11, 04:23 +0000

Добавлено: 31.01.11, 04:34 +0000

Добавлено: 31.01.11, 04:41 +0000

болобо-болобо. Дуушан Сарантуяа шэнгеэр мянган буузаяа бэдэхэ саг дүтэлшэбэ, Ии-тииһээр үбэлнай дүүршэхэн

Обсуждаемое