BURYATIA.ORG    САЙТ БУРЯТСКОГО НАРОДА



  Закрыть
Логотип buryatia.org
Обратная связь    Правила сайта    Размещение рекламы


Журнал пользователя
Все журналы | Создать аккаунт
Зарегистрированные пользователи автоматически могут создать свой собственный журнал и опубликовать в них комментарии.

Архиин зvйл. Просили по-веселей?
от: byir
Последнее обновление: 26.07.2008 07:18

… Манай томохон тосхон Дабаанай урда тала hаань, Хёлгын hабта vнинэй бии болоhон юм даа. Теэд, мvн88, тосхоной ноён, совхозой директор Пётр Дабаич сайднуудай сайд ябаhан, олон зантай хvн ха даа, vбэлэй унтаари сагта совхоозойнгоо ажалшадые татажа хадхажа, hанаа амар байгуулхагvй, мэнэ шэнэ hургуули барихам гэжэ хухюхёод, модо унагааха хаhанай ерэхэдэ, Дамба, Захар ород, буряад хоёрые хvбшэ элигээhэн байгаа. Дамба, Захар хоёр ехээр арсалдангvй, магад ноёнhоо холодохомнай гэжэ баярлаад, hэмээхэн шэбэнэлдэжэ, хаанаhааб даа хэдэн шэл архи олоод, vгл88гvvр мори шаргаар гэртэhээн гээ гараа hэн.
    Тайгын дунда, харгыhаа дэн холо бэшэ, нэгэ заахан зэмьеэ бии юм. Зундаа тэндэ, тосхон хvрэтэр88 хvрэжэ шадаагvй ангуушан хонодог, vбэлд88 модо тайраашад зогсодог юм. Тэрэ гэр соо амараад ябаhан хvн ходо тvлеэ бэлэдхэлээд, дабhа, шударуул орхёод ябадаг, тэрээнhээ байха, тэндэ нэгэ муухан завьяа, шvгvvн, нэгэ хоёр халбага, аяга эсэшэhэн, даараhан хvндэ туhа болоод ходо байдаг.
     Тэрэ хазайшаhан, хахад шахуу газар руу орошоhон , томо томо нарhан модонуудай дунда, арай ойлгогдохоор бэшэ, хоргодуулhан шэнгээр баригдаhан гэр, Дамба Захар хоёрной олоод, пээшэн тvлижэ, эдеэ мяхаа шанажа хvхюутэй шууяжа оробо.
     Мяханайнгаа хvсэд боложо урдёогvй байхада, тэдэ хоёрнай столдоо hуугаад, хэлээмээ зvh88д, архитай шэлээ задалба.
 - Зай, биш бурхандаа мvргэ hvv – гээд, Дамба нэгэ аяга дvvрэн архяар дvvргэжэрхёод, газаашаа гараха гэхэдэнь, Захар архяа гамнажа:
 - Болиш, ямар зvнтэг юумэ хэлэнэш. Аяар кружкэ архи гамнаагvй hаа, ас наашаа, би тэрээнииш уужархи hуу – гээд аягадань гараа hарбайба.
- Vгы, тиижэ болохогvй юм, заатагvй бурхандаа vргэхэ хэрэгтэй, vгы hаа нэгэ ямар гэм хэхэ.
- Аа, би тэрэ шинии шабараар шабаhан игрушкануудhааш айнагvйб. Ши айгаа hаа тэрэ кружкээ vргэhэн болоод, намда vгэжэ, харангvй ойлгоогvйшэ болоод hуу.
- Яагаа мэхэтэй хvм ши, тиигээл hаа… дараттиел даа. – гээд Дамба архияа хубааба. Ууhанай hvvлдэ
- Дэмы иигээбди даа – гэжэ байжа дуугарна – Намда юумбэ даа, шамдал муу болохо.
- Тэрэ юундэ гээшэб?
- Энэ Дабаан эзэнтэй юм гэжэ мэдэхэ гvvш?
- Тиимэ vлигэрнvvды дуулаhан байхаб даа, дээрэ зандаа архияа аягалаа – гээд Захар, гараараа hэжэрээд абана. Дамба архяа хэжэ:
- Vгы, тэрэш нээрээ юм! Дабаанай эзэн эхэ бии юм!
- Байгааш hаа, юундэ намда шам hаа ехэ гэм хэхэ юм?
- Тэрэш ордуудта дурагvй юм. Зай, энээнээ дараттие, тиигээд нэгэ юмэ х88хэхэб – Аягаа ундаруулжархёод, нэгэ заа абяагvй hуутараа: «Ши, тэрэ Прошхо гэжэ мангады таниха гvvш? Тэрэш нэгэ hvни гансаараа эндэ хоноходоо, гар хvл88 эзэгvй болоод vл88 hэмнэй. Vvр сайха багта эндэ унтажа байтараа, хvндэ тvлхюулhэн шэнги hэрvvлээд, нюд88 онгойлгоод харахадань, буряад дэгэлтэй нэгэ hамган шорой хамаhан хэбэртэй байжа байгаа. Айhандаа, тэрэш хашхаржа, мангадаар мухайгаар хараагаа юм хаш. Тиихэдэнь, тэрэ hамган урдаhаань буряадаар нэгэ юумэ хэлээд, гэрhээ гара болоходоо нюлмаад гараа ха юм. Тэрэ Прошхош хvдэлжэ шадахагvй, гар хvлынь эзэгvй болоод, эндээ хэбтэжэ хосорхо хvн, талаантай боложо хvнvvд орожо ерээд абараа.
- Би тэрэ Прошхыш танихаб. Мvн88 тэрэш намhаа дээрэ гvйжэ ябадаг бшу.
- Аргалуулаа юм ааб даа.
- Биш, hэ, тиимэ юумэ болоо hаа, аргалуулнаабзаб. Юу энэ сабдаг hаа айха юм, дээрэ зандаа архияа хэдти.
- Зай, дараеы… Энэш энэ юм ааб даа, тиигээд энэ «сабдаг» гээшэтээш тоосолдооhаа vхэхэд88ш болохош.
    Vгы, шагна наашаа. Vш88 иимэ ушар ушараа юм. Баhа нэгэ дахин хоёр мангад хоноо юм. Шам шэнги архинда дуратай юм ха. hайса архидаад лэ унтаа ха. Унтажа байтараа, нэгэниинь хашхараад hэришоо. Нvг88дынь: «яагаабши, юун болооб» - гэжэ hурахадань. «Намай амаргvй муухай сабдаг бахалуурдаад алан алдаа» - гэжэ харюйсаба. «Ши тэрээнэй hайса матирилаад хаяжархёрой» - гэхэдэнь, тэрэнь ута гэгшиин ангуушанай мадага хажуудаа табяад: «Би тэрээндэ харуулхаб даа» гээд хэдтэбэ. Тиигээд, vгл88гvvр hэрихэдэнь, тэрэниинь зvрхэнд88 н88хи хутагатай хэбтэжэ байгаа.
- hvе, ягаа муухай юумэ х88рэнэ гээшэбши, орхи саашань.
- Энэш юундэ тиимэ юм гэжэ hанааш? Энэ гэр хадаа анхандаа дасанда байхадань, задалаад, модоорнь баригдаа ха юм.
- Зай, зай – хvр88. Тэрэ Буддын бурхан сабдаг тухай vш88 хэлээ hааш, эндэш шаагаад hалгаажархихаб.
- Шаа, шаагышта! – гээд Дамбын vлэгэнэхэдэ, Захар тэрэ Дамбын тархин шаху нюдаргаа хараад:
- Зай, зай бv гондино, дээрэ зандаа би шамда нэгэ юумэ х88рэhvv. Архяа аягала.
    Нэгэ дахин нэгэ наhатай ангуушан, залуу хvбvvе дахуулаад, агнахаа гараа ха. Тиигээд, тэрэ vбгэн: «би vбгэр88 гээшэб» - гээд, хvбvvе hайса зарана ха. Хvбvvн хороо бусалаашье hаа, яахаш аргагvй хэлэhэн юумыень хээд лэ байна.
    Vдэшэлэн, боро хараанда зэмье хvрэжэ, хvбvvнэй арай гэжэ хvл88 шэрэжэ ерээд, мvрэ дээрээ vргэлhэн юумэ буулгажа vрдёогvй байхада, vбгэн тэрээни уhанда элигээбэ. Хvбvvн улха баряад горхон тээшээ ошобо. Vбгэн зэмье соогоо юумэ хэhэн шэнги. Нэгэ заа болоод, газааhаа шууяа гараад, vбгэнэй шагаахада тэрэ хvбvvниинь баабгайда намнуулжа гvйжэ ябаба. Vбгэн vvдээ сэлеэд : «наашаа, наашаа!» - гээд хашхарана. Хvбvvн vvдэн хvрэтэр хоёр алхам хvрэнгvй тороод унашаба. Хойноhоонь гvйжэ байhан баабгай зогсожо шадангvй, хvбvvн дээгvvр гvйжэ гараад, зэмье рvv hvр88д орошобо. Хvбvvн хойноhоонь vvдэ хаагаад, тулажархёод: «Та энээни vбшэжэ байгты – гэжэ vбгэнд88 хашхарна: тэрэ сагынь би vш88 нэгые туугаад асархаб…

 

                                                                          *

 

саашаа hvvлдэнь


Комментарии

Комментарий к: Gaya
(Разместил 28.11.2011 16:55)

таа соед гут?


электронный учебник бурятского языка
Авторизация
Зарегистрировано:
Всего: 19998

Сейчас на сайте:

День в истории
В этот день было:

грамотой Петра II 11 хоринским родам присвоено звание Сибирского пограничного нерегулярного войска.

Календарь
Событий нет

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31

Опции

ДОБАВИТЬ СОБЫТИЕ
Сегодня
В этом месяце
За год

Счетчики

Рейтинг@Mail.ru
Яндекс цитирования