PANMONGOLIZM.

Добавлено: 25.02.07, 22:48 +0000

okay.

ene site ih zugeer. :P
_________________
http://horidoimergen.blog.gogo.mn/
ХОРИДOЙМЭРГЭН

Добавлено: 05.03.07, 04:31 +0000

TOONTO NYUTAGAAS MAANI BURHAN GUISAN CH BUU OG!!!
_________________
http://horidoimergen.blog.gogo.mn/
ХОРИДOЙМЭРГЭН

Добавлено: 27.03.07, 00:04 +0000

hanal bodloo huvaalsiit.
_________________
http://horidoimergen.blog.gogo.mn/
ХОРИДOЙМЭРГЭН

экономического панмонголизма

Илюмжинов увлекся панмонголизмом. Президент Калмыкии формирует новый интернационал
10:47 12.04.2007

На днях в Элисте побывала делегация из Автономного района Внутренняя Монголия КНР во главе с председателем народного правительства этой китайской провинции Ян Цзином. Руководители провинции, в которой проживает около 5 млн. монголов, подписали с калмыцкими властями сразу три соглашения. Важнейшее из них предусматривает участие китайских бизнесменов в создании молокоперерабатывающей индустрии Калмыкии, которая будет создана фактически с нуля.

>Соглашения, подписанные в Элисте, стали очередным этапом в реализации стратегии "экономического панмонголизма", которую степная республика начала проводить около года назад. Эта стратегия имеет не только внутриэкономическое, региональное, но и внешнеполитическое измерение (скорее всего, с благословения Кремля).

Судя по активности президента Калмыкии Кирсана Илюмжинова, концепция "экономического панмонголизма" предусматривает формирование особых политических и коммерческих отношений Элисты с тремя основными монгольскими центрами мира, замыкая их в своеобразный "монгольский пояс".

Первый центр – "монгольские" провинции КНР: Синьцзян-Уйгурский автономный район (СУАР) и Автономный район Внутренняя Монголия (АРВМ). "Синьцзянский проект" начал реализовываться в 2005 году после подписания соглашения Калмыкии и СУАР об организации частичного переселения китайских калмыков из Синьцзяна на берега Волги (несколько десятков семей синьцзянских калмыков уже живут в Калмыкии). В рамках этого проекта предусматривается строительство железной дороги из Синьцзяна в Калмыкию. Кроме того, предполагается поставка в Калмыкию относительно дешевой и квалифицированной рабочей силы из "монгольских районов" КНР, а также приток инвестиций (в частности, для строительства крупнейшего на юге РФ автобусного завода).

Второй центр калмыцкой доктрины "экономического панмонголизма" – собственно Монголия. В конце 2006 года в Элисте побывала делегация из Улан-Батора во главе с президентом Монголии Намбарыном Энбаяром. Были подписаны соглашения о сотрудничестве Калмыкии и Монголии в сфере образования и культуры, а также достигнуты договоренности об открытии в Элисте монгольского консульства.

Наконец, третьим полюсом доктрины "экономического панмонголизма" Кирсана Илюмжинова является Тайвань. Мало кому известно, что на Тайване проживают тысячи монголов, в том числе и калмыков – потомков беженцев из Синьцзяна, переселившихся с материка на остров во время отступления армии генералиссимуса Чан Кайши. В сегодняшней тайваньской элите китайские калмыки занимают далеко не последние места (в частности, мэром Тайбэя, столицы острова, является синьцзянский калмык, калмыки же занимают высокие посты в силовых структурах и бизнес-сообществе Тайваня). Поэтому развитие отношений с Тайванем, располагающим огромными финансовыми возможностями, является для Калмыкии весьма перспективным.

Похоже, составной частью калмыцкой доктрины "экономического панмонголизма" является и развитие особых отношений Элисты с духовным лидером всех монголов Далай-ламой. Строительство в калмыцкой столице европейской резиденции Живого Будды, претендующей на статус буддистского Ватикана, безусловно, призвано повысить политический статус Калмыкии внутри большого монгольского мира. Примечательно, что в рамках доктрины калмыцкого "экономического панмонголизма" его архитекторам удается невероятным образом сочетать коммерческие отношения с китайскими властями и религиозно-политические проекты с Далай-ламой – противником сегодняшнего Пекина.

Создаваемая на Нижней Волге доктрина нового "экономического панмонголизма" имеет, судя по всему, неплохие политические перспективы. Даже если ей не удастся привести Калмыкию к экономическому благоденствию, внешнеполитические выгоды России от реализации "нового панмонгольского проекта" пересилят возможные внутренние издержки. Хотя, конечно, и фабрика по производству мороженого в Элисте также не будет лишней.

Об авторе: Андрей Николаевич Серенко - собственный корреспондент "НГ" в Волгограде.
12.04.2007
_________________
http://horidoimergen.blog.gogo.mn/
ХОРИДOЙМЭРГЭН

Добавлено: 16.04.07, 17:39 +0000 **mend amaraa!**

Oron buhnii Mongolchuud oirton nyagtrah asuudald alsaas zuguuhan beltegeh ni hamgiin chuhal sanagdaj baina !Mongol ulger domguudiig mash iheer hevlen niitelj hun ardaa soyon gegeeruulj bolovsruulah.Oyun uhaandaa eos surtahuuniig tsever ariunaar shingeesen humuust tuuh soyoliig ni hel ulamjilaliig ni hurgehed nen taatai hurs bii boloh ni gartsaagui bizee!Deer ni Mongoliin ediin zasgiig hugjuulj gadaadad baigaa Mongolchuudiin oyunii bolon sanhuugiin chadamjiig buren guitsed ashiglah!Ted bol negent gadaadad baigaa uchiraas henees ch haraat bisheer chuluutei uil ajillagaa yavuulah chadamjtai baigaa uchir ter bolomj deer ni tulguurlan setgelzuin neelttei hariltsaag bii bolgoh.Deer ni oyunlag hun burees shaltaalah uchir ter hun burt hurch ajillahiig l meriih ni chuhal bui za!Ene sait hurtel uuriin huvi nemeree baga ch atugai uh ni gartsaagui bizee!Ene saitiin talaar delgerengui medeelel humuust hurgeh ni ih ur uguujtei baih bolov uu gej bodoj baigaagaa bichilee!Deerhi buh humuust gunee talarhaj baigaagaa ilerkhiilj buig huleen avana uu!Ta buhnii ajil uils uudrug baij yu sanasan esun husel tani saadgui butehiin ulziitei eruuluu urgun devshuulii!

ОХУ-ын Халимагийн Ерєнхийлєгч шинэ интернационал зохион байгуулж байна.

БНХАУ-ын Євєр Монголын еєртєє засах орны тєлєєлєгчид саяхан Халимагт айлчиллаа

Хятадын мужийн тєлєєлєгчдийг тус автономийн Ардын засгийн газрын тэргvvн Ян Цин даргалан иржээ. Ойролцоогоор таван сая монгол амьдардаг Хятадын энэ мужийн дарга нар Халимагийн удирдлагатай гурван гэрээг шууд байгуулжээ. Халимагийн сvv боловсруулах аж vйлдвэрийг бараг тэгээс эхлэн байгуулахад Хятадын бизнесменvvдийг оролцуулах гэрээ нь тэдний хамгийн чухал нь байлаа.
Халимагийн нийслэл Элстэйд бичигдсэн эдгээр гэрээ нь Халимагт нэг жилийн ємнєєс явуулж эхэлсэн "эдийн засгийн панмонголизм" байгуулах стратегийг хэрэгжvvлэх ээлжит алхам нь болов. Энэ стратеги нь дотоод эдийн засаг ба бvс нутгаас хальсан гадаад улс тєрийн хэмжvvртэй (Кремлийн зєвшєєрєлтэй нь бараг vнэн байх). Халимагийн Ерєнхий¬лєгч Кирсан Иллюмжиновын идэвхээс харвал "эдийн засгийн панмонголизм" баримтлал нь улс тєр, худалдааны онцгой харилцааг дэлхийн гурван Монгол тєвтэй Элстэйг холбон "Монгол бvсийг зангидаж єгєх зорилготой" аж.

Эхний тєв нь Хятадын мужууд болох Шинжаан-Уйгарын автономийн муж (ШУАМ), Євєр Монголын автономиийн муж (ЄМАМ) байх аж. "Шинжааны тєсєл" нь Халимаг ба ШУАМ-ийн хооронд Шинжааны халимагуудыг Ижил мєрний эрэгт нvvлгэх гэрээ байгуулсан 2005 оноос хэрэгжиж эхлэсэн гэж болно. Одоо Шинжаанаас ирсэн хэдэн арван халимаг гэр бvл Халимагт амьдарч байна. Энэ тєслєєр Халимагийг Шинжаантай холбосон тємєр зам барих ажээ. Тvvнээс гадна Хятадын Монгол мужуудаас хямд ажиллах хvч авна. Тvvнээс гадна ОХУ-ын ємнєд хэсэгт барих автобусны томоохон vйлдвэрт хєрєнгє оруулалт татахыг хэлэлцээрт тусгажээ.
"Эдийн засгийн панмонголизм"-ын хоёр дахь тєв нь Халимагийн номнолоор Монгол улс байх юм. Єнгєрсєн оны сvvлчээр Ерєнхийлєгч Намбарын Энхбаяр тэргvvтэй тєлєєлєгчид Улаанбаатараас Элстэйд ирсэн юм. Соёл, боловсролын салбарт хамтран ажиллах гэрээнд гарын vсэг зураад Элстэй хотноо Монголын консулын газар байгуулахаар хоёр тал тохиролцсон.

Кирсан Иллюмжиновын "эдийн засгийн панмонголизм"-ын гурав дахь тєв нь Тайвань. Тайванийн аралд хэдэн мянган монгол, тэдний тоонд генералиссимус Чан Кай-шийн арми ухрах vеэр Шинжаанаас гарч явсан халимагуудын vр сад амьдарч байдгийг хvмvvс тэр болгон мэдэхгvй. Єнєєгийн Тайванийн элитэд Хятадын халимагууд сvvлчийн биш байр эзлэдэг. Тухайлбал, арлын нийслэлийн захирагч нь халимаг, мєн халимагууд хvчний байгууллага болон бизнесийн хvрээнд єндєр тушаал эзэлдэг гэнэ. Тиймээс санхvvгийн асар их боломжтой Тайваньтай харилцаагаа бэхжvvлэх нь Халимагийн хувьд ирээдvйтэй.
"Эдийн засгийн панмонголизм" гэх Халимагийн номнолын vндсэн хэсэг нь бvх монголчуудын шашны лидер Далай ламтай онцгой харилцаа тогтоох явдал бололтой. Халимагийн нийслэлд бурханы шашны Ватикан шиг зэрэглэлтэй амьд Буддагийн Европын єргєєг барих нь Монголын том ертєнц дотор Халимагийн улс тєрийн зэрэглэлийг єргєх зорилготой гэхэд хилсдэхгvй.

Халимагийн шинэ номнолын хvрээнд тvvнийг бvтээгчид нь ер бусын гавшгай аргаар Хятадын эрх баригчидтай худалдааны харилцаагаа хадгалан єнєєгийн Бээжингийн эсрэг тэрслэгч Далай ламтай шашин, улс тєрийн тєсєл явуулж байгаа нь гайхмаар.
Доод Ижил мєрний хязгаарт хэрэгжvvлж буй "эдийн засгийн панмонголизм" нь улс тєрийн муу биш ирээдvйтэй нь энэ бvгдээс харагдана. Тэр нь Халимагт эдийн засгийн диваажин авчрахгvй юмаа гэхэд "шинэ панмонголизмын тєслийг" хэрэгжvvлснээр Орост гадаад улс тєрийн ашиг авчрах нь дотоодын элдэв ээдрээнээс давуу талтай.

Андрей Николаевич Серенко, "Независимая газета" сонины Волгоград хот дахь сурвалжлагч

Ардын эрх сонин 75 /607
_________________
http://horidoimergen.blog.gogo.mn/
ХОРИДOЙМЭРГЭН

Добавлено: 27.04.07, 07:48 +0000

www.hamagmongol.narod.ru :P
_________________
http://horidoimergen.blog.gogo.mn/
ХОРИДOЙМЭРГЭН

Добавлено: 28.04.07, 09:57 +0000

Даваасамбуугийн Мєрєн(1964- 2003)
Минии єчил

1964 онд Євєр Монголын Сєнєд хошуунд эцэг Даваасамбуу, эх Бадамлянхуагийн ууган хїїхэд нь болон тєрж, хєдєє байдаг нагацынд єсєн 1971 оноос эхлэн бага дунд сургуульд суралцан нэг жил багшилж, 1983 оноос Хєх хотноо их сургуульд тїїхийн мэргэжил эзэмшээд хошууныхаа хууч дурсгалын газар даргаар ажиллажээ.

1987 онд бїх Євєр Монголыг дугуйтай 5000 км аялж, Євєр Монголын нэн шинэ тїїхийн ном бичиг цуглуулж, дараа нь Бээжин Гуанжау хїртэлх 4000 км- ын дугуйн аялалд оролцон, Євєр Монгол ба Хятадын єнєєгийн байдлыг єєрийн нїдээр їзэж ойлгож мэдсэн байна. 1989 оноос “Монгол улсад Монголын эрх чєлєєний хєдєлгєєн” сэдвээр эрдмийн ажил хийж байна.

Хєтєч:

Монгол руу харж дуулаад гараа хуга цохиулжээ.
Салан тусгаарлаж байгаа Євєр Монгол
Хятад улсын аюулаас хамгаалах хорооны нууц бичиг
Европын парламынтын тогтоол
БНМАУ- д уригдаж очоод баригдсан єнгєрєлт Алтан- Очир гїнгийн дурсамж
Дотоод Монголын зовлонт байдал
Би аль нэг улсын харьяалалгїй ч Монголын тєлєє зовнидог
Салан тусгаарлах нь їргэлжилсээр байгаа Євєр Монгол
Монголоос ирсэн нууц баримт бичиг
“Монгол Хятад улсын ариун нутаг “
Їхэр жилийн їймээн
Хятадын “шулмас” санаа

Оршил:

Монголчууд хоёр мянган жилийн тэртээ тулгуур тєр улс болох “Хїн” улсыг байгуулсан цагаас эхлэн хїчирхэгжин мандаж улмаар 1162 онд Эзэн Чингис Тэмїжин мэндэлснээр Ази Европын хуурай газрын ихэнх хэсгийг эзлэн дэлхий ертєнцєд алдар нэр нь дуурсаж байлаа. Харамсалтай нь дотоодын нягтрал алдан бусад улсын хїчирхэгжилээс болж 17- р зуунд Манж Чин гїрэнд колончлогдож боолчлгдсон боловч їе їеийн эрх чєлєє тусгаар тогтнолоо сэргээх гэсэн дайчин тэмцлийн дїнд 1911 онд Монголчууд эрх чєлєє тусгаар тогтнолоо бїрэн сэргээж чадсан билээ. Гэтэл 1915 оны Хиагтын гэрээгээр Хятад, Орос хоёр том гїрний дарамт шахалтаас монгол нутаг зєвхєн говийн хойдох эдїгээгийн Монгол улсаар хязгаарлагдсан байна. Энэ цагаас хойш урд цагаан хэрмээс умард дах говийн ємнєх монголчууд хятадын цэргийн эрхтэн ба Японы дайлан эзлэгчдийн талхилалд єртєж билээ. Гэвч Монголчууд хїчирхэг цэргийн ємнє євдєг сєгдєн бууж єгєєгїй. Тогтох, Гаадаа мээрэн, Дамдинсїрэн, Утай, Хайсан, Бавуужав, Мэрсэ, Дэмчигдонров нарын олон монголчууд эрх чєлєє, тусгаар тогтнолоо олон улсын хууль зїйн дагуу бїрэн сэргээх гэж цогтой тэмцэж амь биеэ зориулсан хэдий боловч цагийн ороо бусгаад том гїрний жанжлах бодлогын хоморгонд єртєн сїйджээ. Япон мєхєж, Хятадын гамингийн засаг сїйрч байхыг завшиж Хятадын Коммунист Нам(ХКН) Євєр Монголын їндэсний эрх ашгийг худалдагчид болон тухайн їеийн цагийн ороо бусгаагаас болж, Хятадын удирдлагын хуурамч бодлогод тєєрєгдєн 1947 онд Євєр Монголын єєртєє засах орон (ЄМЄЗО) гэгч нэрийн тєдий муж улс байгуулжээ. Энэ жил ЄМЄЗО байгуулагдсаны 50 жилийн нїїр їзэж байгаа дашрамд мунхаг би єєрийн хайрт эх орон Євєр Монголынхоо 50 жилийн турших ХКН-д хэрхэн боолчлогдон колончлогдож байгааг тїїхэн їнэн бодит баримтаар дэлхий нийтийн эрх чєлєє, шударга ёс, ардчиллыг дэмжигч иргэдийн сонорт хїргэхийг хїсч байна. Їїний тулд: Америкийн хїний эрхийн байгууллагаас 1991, 1992 онд гаргасан “ Салан тусгаарлаж байгаа Євєр Монгол”, “ Салах тусгаарлах нь їргэлжилсээр байгаа Євєр Монгол”, Дэмчигдонровын “ Уригдаж очоод баривчлагдсан єнгєрєлт” хэмээх дурсамж, Євєр Монголын Залуучуудын тєвийн уриалга болон миний зарим бодитой баримтад тулгуурлан бичсэн єгїїллийг энэхїї товхимолд оруулав. Мєн Зостийн чуулганы Алтаагийн 1926 онд зохиосон “Дотоод Монголын зовлонт байдал” хэмээх баримт хэдийгээр ЄМЄЗО байгуулагдсанаас ємнєх учир боловч Хятад цэргийн эрхтэн, гамин, ХКН- аас Євєр Монголд бїгд л адил дарангуйлан колончилж, нутаг усыг минь эзлэн, хїн амыг минь нядах бодлого хэрэглэж байсан гэдгийг харуулах зорилгоор уг зохиолыг нэгтгэв. Монголын цэцэн їгт “ Нэг їхрийн эвэр доргивол мянган їхрийн эвэр доргино” гэдэг учир колончлогдон хятадчлагдаж байгаа Євєр Монголчуудаа ємгєєлєн гал голомт эх орон Монгол улсын чєлєєт оюутнуудын “ Хунтайж Дэмчигноровын нийгэмлэг”- нхний эсэргїїцэл гарган бодитой туслалцаа їзїїлсэнд элэг нэгт Євєр Монголчуудынхаа нэрийн ємнєєс талархал илэрхийлье. Дэлхийн эрх чєлєє, шударга ёс, ардчиллыг дэмжигч, засгийн газар, олон нийтийн байгууллага, ард иргэддээ Євєр Монголын гунигт байдлыг анхаарч, халамжлан дэмжиж байгаад бид їнэн зїрхнээсээ баярлаж байна. Эцэст нь тэмдэглэхэд энэ хорвоод бид бїхэн зуу хїрэхгїй насалдаг билээ. Тиймийн тулд хїн хїнээ хайрлаж явъя. Миний энэ ном Хятадын ард тїмэнд чиглээгїй, Хятадын ард тїмэн єнєєдєр эрх чєлєє, шударга ёс, ардчиллыг дэмжиж байгаа шалтгаанаар шоронд їй олноороо хоригдсоор байна.ТиимээсХКН- ын ноёрхолд байгаа Тєвд, Монгол, Уйгар, Хасаг, Солонгос, Хотон, Хятад зэрэг їндэстэн бид эрх чєлєє, хїний эрхийн тєлєє хамтаар тэмцэж, сайн сайхан хїмїїнлэг нийгэм байгуулахын тєлєє хамтаар тэмцэн сайн сайхны тєлєє мєр зэрэгцэн зогсоцгооё. Бид бїхэн шударга ёс, їнэний тєлєє тэмцэж байгаа тул амжилт олох нь дамжиггїй.

Сайн їйлс дэлгэртїгэй.

Хєх тэнгэр
Хєрст дэлхий
Хїчит Чингисийн ивээлд
Манай Монголын хийморь
Мандах болтугай
Хурай. Хурай. Хурай.

Миний єчил

Хїн гурван удаа амьдардаг гэдэг учир нь анхныхаа арван сарын амьдралыг ээжийнхээ гэдсэнд эхэлж хорвоод мэндлэх цагт дээд тэнгэрийн хурмаст надаас чи хаана тєрєе гэж хїсч байна вэ гээд дэлхийн бємбєрцгийг гаргасанд нїдэнд хамгийн тод туссан нь уул хадны дээгїїр мурилзан мурилзсан аварга том барилга байлаа. Энэ чинь юу вэ гэсэнд энэ бол тїмэн газрын урт цагаан хэрэм. Ємнє талд нь сууршьмал ард болох Хятадууд сууж тариа тарьж амьдардаг. Хойд талд нїїдэлчин їндэстэн болох монголчууд мал малллаж, хєдєє хээр талд ан агнан эрх чєлєєтэй амьдарч, байн байн хятадуудыг хїчирхэг морьт цэргээр дайрдаг тул хятадын хаан хил хязгаараа хамгаалахын тулд ард орноо дайчлан хил дагуу энэ их аварга том хэрмийг байгуулав. 1162 онд хэрмийн умард дахь Монгол овогтнуудад Чингис хаан- Тэмїїжин мэндлэн Монгол гэдэг нэрийг ертєнц дахинаа мандуулж дэлхийн боловсон соёлд баларшгїй тїїх їлдээснээр 13- р зууныг Монголын зуун гэж ертєнцийн тїїхнээ алдаршин, Чингис хаан хорвоогийн цєєхєн хэдэн алдартны нэг болсон билээ гэж монголын тухай миний сонирхсоныг їзээд їїний тухай їргэлжлїїлэн ярьж єгсєн байна. Тэгээд би хэрмийн умард хэсэгт хоёр дахь амьдралаа эхлэх хїсэлт тавьсанд миний саналаар болгов.

Би Монголын єндєрлєгийн Сєнєд хошууны тєв, Сайхан тал балгасанд манай эриний 1964 оны єлзий билэгт єдєр эх Бадамлянхуа, эцэг Даваасамбуугийн ууган хїїхэд болж эднийхнийг бєєн баяраар мялаалаа. Тэгэхдээ миний сонгосон газар нь Монгол орон хэмээдэг боловч эдїгээ нэгэнт тїїхийн єєрчлєлтєєс хятадуудын эзэмшилд орж, харин ар монгол буюу тєв Монгол нь бие даасан улс болжээ. Сайхан - Єлзий суманд багийн сайхан насаа єнгєрєєжээ. Ачит уул болбоос эрт цагт энд мангас їїрлэж байсан учир Чингис богд энэ уулыг алс холоос эрдэнийн сумаар харваад мангасийг алж ард зоныг амаржуулан угийн шовх уул нь тэмээний хоёр бєх мэт болсон гэж настайчуул хуучилдаг. Миний нагац євєє хєдєєний малчин хїн тул би бараг бага насаа тэднийд єнгєрєєжээ. Тэнд хурга тугал хариулж монгол амьдралаа мэдэж эхэлсэн. Малчны амьдрал гэгч аль бїхнээ єєрийгєє хангадаг. Тэд хонины ноосоор эсгий хийж гэрээ барьж, дэвсгэрээ дэвсдэг. Мах сїїг нь идэж уудаг. Сїї нь олон зїйлийн хэрэгцээтэй. Хурууд зєєхий хийдэг бєгєєд бас архи нэрж болдог. Хонины аьсаар хувцас гутал хийнэ. Эмээлийг бас дэр хийж унтдаг. Нэг їхрийн махыг хатааж нїдвэл давсаганд нь багтчихна. Тїїнийг монголчууд эрт дээр їеэс аянд авч явдаг байжээ. Миний євєє надад ингэж хуучилсан нь ерєєс сэтгэлээс гардаггїй юм. Бидний євєрлєгч нар эмээлээ заавал хойш хандуулж тавьдаг. Ойрад Монгол нь зїїн тийш, Барга нь баруун, Буриад монгол нь ємнє зїгт хандуулж тавьдаг. Їїний учир нь Монголчуудын сэтгэл нь бїгд єєрийн мандсан газар Чингисийн шарил байдаг Бурхан Халдун уулыг чиглэдэг бєгєєд хэзээд эзэн Чингистээ їнэнч гэсэн утгатай.

Бага насанд болсон явдлуудаас миний сэтгэлд мартагдашгїй ул мєр їлдээсэн хэрэг бол хятадууд монголчуудыг хядсан явдал билээ. Тэр їед миний дїї охин нэг настай байлаа. Эцэг эх минь шоронд. Ээж минь хааяа ганц нэг ирээд дїїг хєхїїлдэг. Нэг охин дїї євчлєєд байхад Маогийн томилсон, монголчуудад туслах гэсэн нэртэй эмч нар муу хїний хїїхэд, улсаасаа урвагчийн зулзага гээд хорт зїї тавин алав. Ой єнгєрч байгаа хїїхэд ямар ялтай бол? Миний эцэгтэй хамт ажилладаг монгол улсад сургууль тєгссєн эмэгтэй багшийг монголын тагнуул хийсэн баримтаа гарга гэхэд угаас тїїнд тийм баримт байхгїй тул эхлээд хятад эмэгтэй Ху овогт дараа нь бусад алан хядагч нар тїїний бэлэг эрхтнийг нь олсон дээсээр хєрєєдєж дараа нь бэлэг эрхтэнд нь цаасан буу тавьж алсан байлаа.

Миний япон хэлний багш Дэлгэрцогт гэж 40- єєд оны їед Японд сургууль тєгсєєд доцент байсан хїн Євєр Монголын залуучуудын соёл боловсролыг дээшлїїлье гээд нутагтаа ирсэнд авгайг нь суугаа болгож, ганц хїїг нь мэдрэлийн євчтэй болгоод зогссонгїй єєрийг нь хїнд гэмтээжээ.
Миний эцэг надад хэлэхдээ: Дэлгэрцогт багш болон энэ олон хїний яахыг чи нїдээрээ харсан биз. Хэрэв чамд ХКН- ын дэглэмээс мултарч єєр оронд очих завшаан олдвол євєр монголын їнэн байдлыг дэлхий нийтэд ярихаа бїї март гэсэн. Ээж минь багш байсан учир би 6 настайгаасаа эхэлж ээжийн заадаг ангид хичээл сурч эрдэм номын анхны босгыг алхлаа. Миний їед монгол сургуулиуд хаагдаад дахин сэргээж байсан учир сурах бичиггїй тул сургуулийн багш нар єєрсдєє монгол сурах бичиг зохиож дармалдаад хїїхдїїдэд хичээл заадаг байлаа. Монголчуудыг хядаж байсан їед Монголын хэдэн мянган жилийн соёлын єв талхигдан шатаагдаж сїм хийд бїгд эвдэгдэн нэг їгээр хэлбэл хятадын эрхшээлд байсан бїхий л монголчуудад нєхєж болшгїй гай авчирсан нь тїїхэн їнэн юм. Монголчуудын 5 хувь нь хядагдаж, 40 хувь нь эрэмдэг зэрэмдэг болсон байна.

Цаг хугацаа єнгєрсєєр 1976 он би хошууны дунд сургуульд дэвшин суралцах болов. Їїнээс хятадын дээд зиндааны дотоодын зєрчил хурцадсанаар их сургуульд оюутан шалгахдаа эрдэм соёл мэдэх эсэхийг нь хамаарахгїй намдаа їнэнч эсэхийг нь шалгаж, шалгуулахдаа тухайн їеийн сонин хэвлэлээс хуулж оюутан болдог инээдэмт явдал байсан.

Дунд сургуулийн анхны 3 жил миний нїдийг нээсэн билээ. Тэр їед унших ном ховор байсан боловч хааяа номын дэлгїїрт гарсныг эцгээс мєнгє гуйн авч уншдаг байв. “Марк Полын їлгэр” нь надад маш сонин санагдсан. Їїнээс би монгол гэдэг чинь буурай їндэстэн биш маш хїчирхэг їндэстэн байсан гэж мэдсэн. Ринчин гуайн “Їїрийн туяа”, “ Баруун этгээдэд зорчсон тэмдэглэл”, “ Заан залуудай” зэрэг номыг хїнээс зээлж олонтаа уншдаг байлаа. Эдгээр номоос Монгол улс байна гэж мэдэв. Мєн Хятадын “Гурван улсын їлгэр”, Баруун тийш зорчсон тэмдэглэл”, “Сїй хїїгийн їлгэр” нь сонин санагдсан. Дунд сургуулийн 9 –р ангиас эхлэн би Хєх хотод байдаг авга аав, нэрт орчуулагч, зохиолч, тольч Содбилэгийн тусламжаар Хєх хотын монгол сургуульд суралцсан нь хєдєє байдаг надад том хот гэдгийг мэдэж хєдєє хот хоёрын ялгааг мэдрэхэд дєхєм болов.

1981 онд Улаанцав аймгийн тєвд би их сургуульд шалгалт єгєх гэж бэлдэж байх їед Хєх хотод монгол оюутнуудын цуглаан хичээл хаялт болж ХКН- аас Євєр Монголын тухай гаргасан маш нууц баримт илрїїлэн эсэргїїцэв. Баримт бичигт, Євєр Монголд их хэмжээний нїїдэлчин ардыг оруулж Монгол нутгийг тариалан болгох, монгол оюутнуудыг цєєрїїлэн, Монгол дарга нарыг буулгах зэргийг заажээ. Монголчууд 1969 онд їй олноор хядагдсан арилаагїй тул бїх Євєрмонгол даяар босож, їндэстнийхээ ирээдїйн тєлєє санааширсан билээ. 17- той би бїх сургуулийн хїїхдїїдээс оюутан ах эгч нараа дэмжин мєнгє цуглуулж Хєх хотод аваачиж єгєєд, оюутны хєдєлгєєний удирдагчын нэг Билгїїндалайгийн Тэмцэлт болон тїїний журмын нєхєдтэй уулзаж, оюутны хєдєлгєєний тухай ойлгон, тэд нараас сонин хэвлэл авч ирсэн бєгєєд Бээжингийн засагтай хэлэлцээ хийх оюутнуудыг аймгийн тєвєєр єнгєрєхєд хятадын засагтай хэлэлцээ хийх оюутнуудыг дагуулан галт тэрэгний буудалд арван жилийн мянга гаруй хїїхдїїдийг дагуулан очиж тэд нарыг дэмжин нэг єдєр цуглаан жагсаал явуулав.

1982 оноос эхлэн хошууны Єргєн тал сумын сургуульд багшлав. Манай монголчууд дэлхийн хэмжээнд бїї хэл Хятадаас олон талаар хоцорч, манж хятадын олон талын хорт бодлогоос ямар ч тэмцэх зориггїй ёстой Д. Нацагдоржийн “Хуучин хїї” болцгоожээ. Ай даа, Чингисийн Монголчууд ийм болно гэхэд зїрх шимширнэ. Нэг жил багшлаад Хєх хотноо их сургуульд тїїхийн мэргэжил эзэмшсэн билээ. Тїїх сурсан шалтгаан нь миний єсч бойжсон Сєнєд баруун хошуунд 20- р зууний їед Дэмчигноров гэж даяанд алдаршсан, Монголын эрх чєлєєний цуут тэмцэгч байсан бєгєєд нутгийн настайчуудаас тїїний тухай сонсож гїн суудал єгсєн билээ. Мєн Чингисийн їеийн Монголын тїїх, Манж Хятадад колончлогдон явсан хар цагаан тїїхийг мэдэж ард иргэдээ ухааруулах замыг эрэлхийлье гэж бодож билээ.

Их сургуульд байхад нэг удаа Монгол Хятад оюутны хооронд зодоон болов. Шалтгаан нь Билгийн 8 сарын 15- ны шєнє Хятад оюутнууд уламжлалт заншлаараа илээр тарвас дээр монгол хїний толгой зурж тїїнийг шєнийн 12 цагт сар харан хагалав. Энэ нь Хятадууд Их Юань улсыг мєхєєж Монголыг дийлсэн гэж тэмдэглэдэг уламжлалт баяар нь билээ. Їїнд монгол оюутнууд хятад оюутны толгойг чулуугаар хагалж, та нар бидний толгойг зурж хагал, бид та нарын жинхэнэ толгойг хагална гэж зодоон їїсээд эцэстээ сургуулийн захирал хоёр талыг ятгаснаар энэ хэрэг тїр намджээ.

Би єглєє 7 цагт номын санд сууж, орой 11 цагт номын сангаас байрандаа харьж ирээд ном уншдаг байсан бєгєєд олон улсын тїїх єнєєгийн байдал ирээдїйн тухай нэн ялангуяа Монголын тухай гарсан аливаа ном зохиолыг амтархан уншдагсан.

Хятадын єнєєгийн засгийн газар 1949 онд эрх барьсны дараа ерєєс монголчууд болон їндэсний цєєнхийг итгэдэггїй. Євєр Монголыг ХКН- д худалдсан Улаанхїї шиг хїнийг хэн ч итгэдэггїй бєгєєд шоронд хорих цагтаа хорьж їй олон ХКН- д їнэн сэтгэлээсээ зїтгэсэн монгол хїмїїс алагдах нь алагдаж, зэрэмдэг болох нь зэрэмдэг болж байв. Дэмчигноров Гоминданы засгийн газраас Євєр Монголыг холбооны улс болгохоор гуйсан нь бїтсэнгїй. Мєн Япон ч їнэн сэтгэлээсээ Монголыг дэмжсэнгїй. Америк цаг алдаж, Орос Хятад хоёр Монголыг хувааж эзэмших гэсэн олон шалтгаанаас Євєр Монголыг жинхэнэ дэмжих улс гэж байгаагїйгээс болж Хятадын КН завшиж, Євєр Монголыг єєртєє засуулан хэзээ улс болъе гэвэл тэр цагт чинь улс болгое гэж хуурч мэхэлсэн зарим монгол сэхээтнїїд эрх чєлєєний удирдагчид тєєрєгдєж Євєр Монгол нь ХКН- ын єєш болжээ.

Хятадын КН эхний їед Монголыг хуурахын тєлєє ихэд сайн санаа гарган мэхэлж Євєр Монголд бїрмєсєн эзэмшлээ олмогц тэдний їнэн дїр нь илэрч, Євєр Монголын сор нь болсон сэхээтэн ард олныг хядсан байлаа. Тиймээс хэзээ ч гэсэн Монгол болон ХКН- ын хооронд арилшгїй зєрчил болжээ. Тэд цэвэр хятад хїнээ Монгол бичигт сургаж, 3 их сургуульд монголчуудыг дарах хянах хїмїїсийг бэлдэж хилийн чухал боомт газар томилон ажиллуулдаг. Эдгээрээс Монголд суугаа хятад хїмїїс, монголоор харин сайхан ярьцгаадаг. Їнэндээ ХКН- ын хэлдэгчлэн їндэстэн бїхэн адил тэгшхэн гэдэг їзлийг авч їзэх юм бол хятад монгол хэл тэгш хїн Євєр Монголд олон байдаг. Яагаад тэднийг хэрэглэдэггїй юм бэ гэвэл гагцхїї нэгэн шалтгаан нь тэд нар монголчууд болохоор итгэж болдоггїй.

Євєр Монгол хэдийгээр єєртєє засах орон гэдэг боловч ХКН- ын Євєр Монголын хороо нь Євєр Монголын бїгд эрхийг барьж тїїний нэгдїрээрээс эхлээд олонх нь хятад хїн байж, угийн Євєр Монголын дарга Улаанхїї монгол хэлээ ч мэддэггїй, тїїний хїї одоогийн засгийн газрын дарга Бєхєє ганц ч монгол їг мэдэхгїй, ер нь тэд нарын тїїхийг сєхвєл монгол мєн эсэх нь сэжиглїїштэй. Хятадаас Євєр Монголыг їе залгамжлах аргыг сонсож тэд нар ч хялбар боолчлох хїмїїсийг хэрэглэн монголчуудыг дарж їргэлжлэн боолчилсоор Улаанхїї, Бєхєє мэтийнхнийг хэзээ ч шоронд хийхэд бэлэн бєгєєд хийж байсан. Бєхєє 1969 онд Хєх хотын гудамжаар цаасан малгай ємсєж “Би бол монголын залхай Улаанхїїгийн нохойн гуяа” гэж хацраа алгадаж явсан билээ. 1981 онд євєр Монголын оюутны хєдєлгєєний їед Бєхєє, Батбагана нарын гэрт тагнагч машин тавьж байсан бєгєєд дараа нь тэд нартаа мэдэгдэж ихэд айлгасан билээ.

Саяхан Євєр Монголын хїний эрхийг хамгаалах хорооноос гаргасан бичиг баримтад 40 гаруй жилийн туршид хятадад хядагдсан монголчуудын тухай сэтгэл тїгшээсэн тоо баримт гарлаа.

1947 онд 12000 алагдав.
1948 – 20 000
1953 – 10 000
1957 – 6000
1968- 1969 онуудад 45 953 хїн алагдав. Мєн 79 000 хїн тахир дутуу болов.
1970- 1990 онуудад 7000 хїн алагдав.
1991 онд шоронд 50 гаруй хїн, гэрийн хорионд 400 гаруй хїн байна.

Дээрхи баримтаас євєрлєгчид ХКН- д боолчлогдсон 45 жилийн турших їеэс хамгийн харамсалтай нь 1969 оныг бид бїхэн мэдэж болно. Тэр їед монголоор хичээллэж байсан бїх их, дээд, дунд сургууль тараагдан монгол хэл, бичиг їсэг, зан заншил хэрэглэгдэх нь цаазтай, монголын зан заншил, тїїх соёлын бїх ном бичгийг шатааж устгаж болох бїхнийг устгасан. Монголын эрт язгуураас амьдарч ирсэн нутаг анжисны хошуунд сэндлэгдэн, Євєр Монголыг 6 хэсэгт хуваан Хятад мужид тараагаад малчид мал хариулах бэлчээргїй амьдрал хїнд хэцїї їе байсан. Тэр їед эцэг минь хорих газарт явж, ээж минь сумын хорих газарт байлаа. Балчир бага бид хєрш айлын хїїхэдтэй хамт элдэв бусын юм идэж амь зуудаг билээ. Заримдаа їхсэн шувуу, малын мах шарж иддэг байсан. Миний нэг дїї бага байж, орон дээрээс ойчин унаад нїд муутай болж билээ.

Хятадаас монголчуудад тулгаж байсан фашист эрїї тамыг тоолж нэрлэхїйеэ бэрх. Жишээ нь: цахилгаан гїйлгэх, аманд нь хїний ялгадас цутгах, хэл дээр нь зїї шивэх, їсэнд нь тос цутгах, шархыг нь маажих, цам цамнуулах, халуунаар хавсаргах, улайссан галын хажууд удаан зогсоох, эрхий хуруунаас нь дїїжлэх, амьдаар нь булах, їргэлжид зогсоох, халгай бургасаар гуядах, єдєр шєнєгїй хїлэх, модон орон дээр 4 мєчєєс нь татан хїлж гавлах, нїїрсний гал дээр бєхийлгєн шарах, залгаагаар ус уулгах, нїїрсний цог дээр хєл нїцгэн гїйлгэх, хїзїїнээс нь хїнд юм дїїжлэх, нїцгэлэн ус цутгаж гуядах, тахимд нь мод хавчуулан хэдэн хїн ээлжлэн гишгэх, эмэгтэй хїний бэлэг эрхтэнд цаасан буу тавих, том дээсээр бэлэг эрхтнийг шєргїїлэх хєрєєдєх, олон хїн хамтаар хїчиндэх, амьдаар нь гэдсийг нь гаргах, арьсыг нь євчих, нїдийг нь ухах, чихийг нь огтлох, шїдийг нь сугалах, хурууг нь тайрах, толгойд нь хадаас хадах, эрэгтэй хїний бэлэг эрхтнийг огтлох, хумсыг нь сугалж авах зэрэг орчлонгийн бїх эрїїг амсуулан “Євєр ардын нам”, “Дугуй нам”, “Залуусын нам”, “Нэгдмэл нам”, “Найрамдал нам”, “Соёл нам”, “Ардчилсан нам”, “Євєр ардын эвсэл”, “Улаан булан нам”, “Тусгаар нам”, “Зїйтэй нам”, “Элсэн нам”, “Цэвэгжавын нам”, “Цогбадрахын нам”, “Бургасан нам”, “Архичин нам”, “Хїїхэнчїїд нам”, “Хомоол нам”, “Аргал нам”, “Чимэглэл нам” зэрэг зохиомол намд тулгаж монголчуудыг хядаж байжээ.

ХКН монголчуудыг юунд ингэтлээ хорсон алж хяддаг юм бэ гэвэл тэд монголчуудыг алж дуусчихвал урт цагаан хэрмээс хойших єргєн уудам нутгийг эзлэн эзэн Чингис Богд Тэмїїжиний монголын їрс садандаа євлєсєн аваад баршгїй их баялгийг олоход оршино.

Монголчууд харин ХКН болон хятадын ард тїмнийг ерєєсєє ад їзээгїй дэлхийн ямарваа нэгэн орны ард тїмэн хоорондоо найрсаг эрх тэгш байх нь хїн тєрєлхтний зїй ёсны тогтолцоо мєн билээ. Тэгвэл ХКН яагаад зэрлэг балмадаар монголчууд болон їндэстний цєєнхийг алан хяддаг юм бэ? Монголчууд биднийг гахай шиг ингээд хашаанаасаа гаргахгїй гэж бодоо юм болов уу? Тэд Євєр Монголчуудыг гахай шиг идээд дуугарахгїй байхыг зорьдог билээ.

Би 1987 оноос эхлэн хошууныхаа тїїх бичих газарт нэг хэсэг хугацаанд ажиллаж билээ. Залуу хїн дэвшие гэвэл намын даргатайгаа хувийн харилцаагаа сайн байлгах хэрэгтэй. ХКН- д орчихвол товчоон дарга болоход нэг алхам ойртоно гэсэн їг. Товчоон дарга болчихвол шинэ байранд орж албаны унааг хувийнх шигээ аминдаа хэрэглэж болно. Улсын мєнгийг аминдаа ашиглаж хууль цаазын гадна байдаг. Хууль бол ард тїмэнд л хэрэглэгдэхээс биш том дарга нар хуулийн хїрээнд байдаггїй. Євєр Монголд 1969 оны хядлагыг Мао Зэдун Жоуэнлайнгийн удирдлагаар шууд биелїїлэгч Тэн хайчин одоо болтол єндєр зиндааны удирдлагад байдаг. Дарга нарын хїїхэд ч хїн алах, хїчиндэх, дээрэмдэхэд хєнгєн шийтгїїлэх буюу огт шийтгїїлдэггїй. ХКНамын гишїїдийг єнгєн дээр нь їзэхэд их дєлгєєн, ямбатай мэдлэгтэй юм шиг байдаг, їнэндээ энэ нь хуурмаг нэг їгээр хэлбэл манжийн їеийн монгол ноёд билээ.

Єнєєдрийн Євєр Монголын ард тїмэн ХКН- ын чанга хяналт ба тїїний гар хєл бологч монгол дарга нарын дарамтанд байдаг. Би тэдгээр монгол дарга нарыг хараад гайхдаг. Тэд машин шиг тєв орноос ямар нэг материал зааврыг уншин доорх хїмїїстээ дамжуулдаг. Єєрєє єчїїхэн ч эрхгїй бєгєєд бодол санаагаа хэлж болохгїй. Ардын депутатад сонгохдоо ямар ямар нєхцлийг бїрдїїлсэн хїнийг сонгох хэрэгтэй гэдгийг дээрээс зааж тэр хїн нь сонгогддог. Євєр монголын монгол хїн їг хэлэх эрхгїй зєвхєн хятадын коммунист намд зїтгэвэл зїгээр шиг амьдарна. Бид ингэж амьдраад ямар хэрэг байна вэ? Энэ нь хїний амьдрал мєн гэж її?

Би 1987 онд 2 сарын хугацаагаар Євєр Монголын баруун захын аймаг Алшаа аймгийн тєв Баян хотоос эхлэн Утай хот, Баян нуур аймаг, Бугат хот, Их зуу аймаг, Хєх хот, Улаанцав аймаг, Шилийн гол аймаг, Улаанхад хот, Жирэм аймаг, Хянган аймаг, Хєлєн буйр аймаг зэрэг бїх Євєр Монголын 8 аймаг, 1 хот, 50 гаруй хошуугаар 5 мянга гаруй км дугуйгаар аялж Євєр Монголын їнэн байдлыг нїдээр харж шинэ тїїхийн ном материал цуглуулсан билээ. 1990 онд Бээжингээс Гуанжу хїртэл бїх Хятадын хойноосоо ємнє хїртэл 4 мянга гаруй км дугуйгаар аялж Хятадын єнєєдрийн байдлыг їзлээ. Энэ нь феодалжсан їе угсаа залгамжлагч Манжийнхтай адилхан ХКН- ын тєр засагт амьдрах ажиллахад намайг улам дургїй болгосон.

1987 онд эцэг минь 1969 оны хоригдлын шархны улмаас хїндээр євчилж нас барж, ээж минь тэр жилийн шархнаас болж мэдрэлийн євчтэй болсон. Би Хятадад байвал бїгдээрээ дуусах юм байна гэдгийг ойлгосон. Бид хїн юм бол бусад ард тїмний нэг адил шударга ардчилсан нийгэмд амьдрах хэрэгтэй. Гэтэл хятад шиг идэж ууж, тэдний хэлдгээр байж болдоггїй, чєлєєтэй їг хэлэх, цуглаан, чєлєєт єрсєлдєєнд орох эрхгїй байна. Энэ нь хїний амьдрал мєн гэж її?

1987 онд Шилийн голын Баатар, Улаангэрэл нар євєр монгол хїний эрх хамгаалах хорооны нэрийн ємнєєс НЇБ- д Євєр Монголд хїний эрх дээд зэргээр зєрчигдєж байгаа байдлыг мэдээлэх зорилгоор, улс тєрийн орогнол хийхээр монгол улсад ирснийг тухайн їеийн коммунист систем давамгайлсан хїний эрх, ардчилал, шударга ёс, їндэс угсаа гэж мэддэггїй МАХН- ын засаг Хятадад буцаан єгсєн нь НЇБ- ын зарчимд харш бєгєєд дэлхий нийтийн наад захын хууль зєрчжээ. Тухайн їед Євєр Монголд Монгол улсад дургїйцсэн яриа ихээр дэлгэрсэн бєгєєд Монгол туургатны шїтээн гал голомтыг хамгаалагч Монгол улс маань элэг нэгтэндээ ингэж хандах нь уу?

Энэ жил ХКН- ын Євєр Монголын хорооноос дахин маш нууц 13 тоо бичиг баримт гаргаж, Монгол улсын тухай хэвлэл ном нэрийдлээр олон оюутан, залуу сэхээтэн баривчлагдаж, олон хїнийг гэрийн хорионд аваачсан нь дахин 1969 оны харамсалт хядлагыг санагдуулж байна. Энэ хэргийг гадаадын сэтгїїлч, хїний эрхийн байгууллага нааштай їзэж, хэвлэл мэдээллээр мэдээлэн Америкийн ХЭБайгууллага 36 хуудас товхимол гаргасан нь ХКН- д бага ч гэсэн дарамт болж гадаадынхан Євєр Монголын тухай їнэн мэдээллийг анх олжээ. “Нэг їхрийн эвэр доргивол мянган їхрийн эвэр доргино” гэдгээр ардчиллын уур амьсгал бялхсан монгол улсын чєлєєт оюуны “Хунтайж Дэмчигноров нийгэмлэг” элэг нэгтэй Євєр Монголын эмгэнэлт байдлыг хуваалцан Хятадын элчний ємнє хууль ёсны дагуу эсэргїїцэл гарган НЇБ- ын хїний эрхийн холбооныхон Монголд ирэх болтол суулт зарлажээ.

1911 онд олноо єргєгдсєн Монгол улсын хаан Богд Жавзандамба Євєр Монголыг чєлєєлєхєєр цэрэг томилсноос єнєє болтол 80 жилийн нїїр їзлээ. 1945 онд Зєвлєлт Монголын цэрэг Євєр Монголд ороод тэдний зэвсгийг хураан Хятадын 8 замын цэрэгт єгч єєш болгосон харшилт тїїх болон Євєр Монголын эрх чєлєєний тєлєє гарамгай тэмцэгч цуут хїн Дэмчигноровыг Монголын асуудлыг хэлэлцэе гэж урьж авчраад Хятадад буцаан єгсєн бєгєєд єдий тєдий нэрт сэхээтнїїд эрх чєлєєний удирдагчийг хядаж хэдэн зуун мянгаар нь ялтан гэж хятадад хїргэж єгсєн тїїхтэй. Тэдний олонх нь шоронд їхсэн нь мэдээж. Элэг нэгт Чингисийн цус махны тасархай 10 сая хїрэхгїй монголчууд бид нэг нэгэндээ тус хїргэхгїй юмаа гэхэд чичлэхгїй баймаар. Нэг хїн “Євєр Монголын тухай чиний ярьж байгаа чинь худал биш нь мэдээж, Тэд их хэлмэгдсэн, гэтэл эдгээр їнэн учрыг яриад байх нь таны аминд чинь харш биш її? Харин їїний оронд сайхан амьдарвал дээр бизээ. Хятад урт гартай яаж ч мэднэ” гэж ярив. Би гахай нохой шиг идэж уух, ємсєхийн тєлєє єчїїхэн хїний амьдрал хийе гэвэл їндэстнийхээ эрх ашгийг Хятадад худалдаад амьдарвал сайхан амьдарч болно. Гэхдээ бид Чингисийн Монгол учраас єєрийнхєє їндэсний эрх чєлєєний тєлєє зїтгэх хэрэгтэй биз ээ. Би хайрт Євєр Монголын ард тїмний їнэн байдал 45 жилийн гунигт тїїхийн їнэнийг дэлхий нийтийн ард иргэдэд їнэн зєвєєр мэдээлэхийн тєлєє дуртайяа хоёр дахь амь насаа зориулна. Би тэд нарын дунд хорин хэдэн жил амьдарсан учир мах цусаараа хятадын ноёрхол дахь тэдний зовлонт амьдралыг ойлгосон билээ.

Хорвоогийн тїїхийг сєхєхєд 20- р зуунд нэг їндэстнийг хїйс тэмтрэх зорилгоор олон арван мянгаар хядан алж, соёл иргэншилтэй нь булшилсан хэрэг монголчуудаас бусад їндэстэнд цєєн тохиолдсон биз ээ. Євєр Монголчууд бид эхгїй єнчин хїїхэд.

1911 оноос эхлээд монгол улсад хїчин зїтгэе гээд ирсэн буриад, євєр монгол, цахар, барга, ойрад, харчин гээд олон арван хилийн чанад дахь монголчууд монгол улсдаа хэлмэгдэн мєрдєгдєж ор сураггїй алга болжээ. Євєр Монголыг БНМАУ- ын НАХ(Я) хятадын тагнуул гэж, Хятадууд монгол улсын тагнуул гэж Євєр Монголчуудын халхын тагнуул болж байсан гэж олон монголчууд надад нїднээсээ нулимсаа дуслуулан ярьж байсан. Нэг ах надад хэлэхдээ талхгїй нэг хоёр єдєр єлсєхєд хамаагїй, харин оюун санааг тарчилган зовоож хажуу хавирганы айл хамт ажиллагчдаар нь хараа хяналтад авч байсан гунигт явдлыг тэр учралыг биеэр їзэж єнгєрсєн хїн сая ойлгоно гэж билээ.

Монголчууд бид нэгдмэл улс байсан тїїхээ сэргээж чадахгїй юмаа гэхэд яагаад бие биедээ тус болдоггїй юм бэ? Хїн мєнхрєхгїй нь мэдээж бєгєєд зуу хїрэхгїй насалдаг, тэгвэл хїн юунд амьдардаг вэ? Їндэстэн ястан гэлгїй идэж уухын тєлєє гэж її? Хїн ба амьтны ялгааны нэг нь єєрийн бодол санаагаа їг хэл, їсэг бичгээр илэрхийлж чаддагт оршино.

Модун, Бєртэ чоно, Чингис, Эсэн, Галдан, Ханддорж, Сїхбаатар, Дэмчигдонров зэрэг їндэстний тєлєє насан эцэстлээ зїтгэгчдийн тїїх шастирыг монголын ард тїмэн шїтээн билгэдэд болгодог бєгєєд харийн ард олны хїндэтгэл бишрэлийг олдог. Хїн тєрєлхтний жам ёсоор хїн їхэж 3 дахь удаагаа амьдрах ёстой. Гэхдээ тэр амьдрал нь бидний амьдарч байгаа ертєнц биш гэнэ. Би хоёр дахь амьдралаа монголчуудын дунд сонгосон нь зєв гэж боддог бєгєєд єнєєгийн манай їндэстнийг хїнд байдлаас аврахад єєрийн тоотой хэдэн насаа зориулж чадвал амьдарч явсны хэрэг биелэх нь тэр.

Сайн їйлс дэлгэрэх болтугай.

Монгол руу харж дуулаад гараа хуга цохиулжээ

1947 онд ЄМЄЗО албан ёсоор зарлагдаж, Маньбадар гэдэг залуу автономит биш улс байгуулна гэж тэмцсэний учир цаазлагдав. Жирэм, Зост аймагт малчид, тариачид газрынхаа эзэн хэвээр байхын тєлєє тэмцэж, тїїнийг зєв хэмээн дэмжсэний улмаас 1948 онд малчин, тариачин, сэхээтэн 20 мянган хїнийг хороон устгасан. 1953 онд “Хувьсгалын эсэргїїчїїдийг дарангуйлъя” хэмээх ленинч лоозон гарч, колончлолыг эсэргїїцдэг хэмээн сэрдэгдэж 10 мянга гаруй монголчуудыг хяджээ. Їндэсний баруунтан хэмээж 1957 онд Євєр Монголын єндєр боловсрол эзэмшсэн 600 гаруй шилдэг сэхээтнийг хоморголон баривчилж “нутаг заан цєлєх, дахин хїмїїжїїлэх” хэмээн тамын хєдєлмєрт илгээн залхаан цээрлїїлсний дотор их дээд сургуулийн нийгмийн ухааны профессорууд Тївшин, Чандмань, Буян, Далантай зэрэг олон хїн орсон билээ. 1959 ондТєвдийн тусгаар тогтнол эрх чєлєєний тєлєє Далай ламаар удирдуулсан бослогыг дарахын тулд Євєр Монголын морьт цэргийг хїчээр хєєж явуулсан юм. Боссон тєвдїїд морьт цэргийг хармагц туслахаар ирсэн хэмээн эндїїрэн “Чингисийн цэрэг ирэв” хэмээн бишрэн сєгдєхїй Євєр Монголын цэргїїд тєвдїїдийг толгой дараалан хядсан гэдэг. Энэ цэрэг дараа нь удалгїй сураггїй болсон нь учиртай. Хятадын эрх баригчид Євєр Монголын морьт цэргээр тєвдїїдийн бослогыг даруулсан нь нэг сумаар гурван туулай зэрэг намнах жинхэнэ хятад ухаан байв. Нэгд, ингэснээр монгол цэргийн їндсэн хїчийг хороох, хоёрт Монгол Тєвдийн эртний уламжлалт нєхєрлєлд яс хаях, гуравт, хятад дахь монгол тєвдїїд эвлэлдэн нэгдэх вий хэмээн муу санаалан хооронд нь цусан єшєєтэй болгохыг зорьжээ.

1960 онд Улаанцав аймгийн тєвийн нэг монгол БНМАУ- д амьдардаг тєрєл садандаа жирийн нэг захиа бичсэн ажээ. Гэтэл Хятадын эрх баригчид їїнийг улс тєрийн асуудал болгон 200 гаруй хїнийг баривчлан байцааж заримыг нь шийтгэсэн юм. 1962 онд Шилийн гол аймгийн цэргийн тойргийн захирагч Тогтох, тїїний орлогч Намжилсундуй нарын 3 хїнийг Бээжингээс ирсэн Хятадын аюулаас хамгаалах яамны тєлєєлєгчид баривчлав. Тэр гурвыг Ар Монголтой нэгдэх могойн санаа агуулсан хэмээн зохиомол хэрэг їїсгэсэн нь Євєр Монгол даяар шуугисан дуулиант хэрэг болов. Энэ сїр дуулиант баривчлага хийгээд мєнєєх 3 даргыг олон жил гянданд хорихоор шийтгэж їзэшгїй зэрлэгээр тамлан зовоосноор хоёр нь шоронд нас барсан бєгєєд Тогтохыг 1970 онд арайхийн сулласан билээ.

1963 онд Монгол- Хятадын хилийг шинэчилэн тогтоох /Монголын хилийн “алдарт” генерал Цэдэн- Иш шударга хэмээн одоо ч зїтгэсээр буй/ асуудал ид оволзож байхад Євєр Монголын Их Сургууль Аж Їйлдвэрийн дээд сургуулийн оюутнууд їїнийг эсэргїїцсэн хєдєлгєєнийг єрнїїлсэн юм. АУДС- ын оюутан Монгол Хятадын хил тогтооно гэж байх ёсгїй. Цагаан хэрэм бол Монгол Хятадын хилийн зааг бєгєєд тїїхийн арилж баларшгїй гэрч байтал дахин хил тогтоох асуудал байж болохгїй хэмээжээ. Їїний улмаас 60 гаруй оюутан “Монголыг нэгтгэх нам” байгуулсан хэмээх хилс хэрэгт гїтгїїлж баривчлагдан шийтгїїлжээ. Гарьд їзэл бодлоо илээр хэлсний тєлєє 13 жил шоронд суусан байна. Дашцэрэн, Зууннаст, Цэрэн зэрэг оюутнууд нутаг заагдан цєлєгджээ.

1968 он Євєр Монголын єєртєє засах орны монголчуудын хувьд хамгийн эмгэнэлт жил байлаа. Бээжингийн эрх баригчид тэр жил урьд ємнє байгаагїй, одоо ч байхгїй “Євєр ардын нам” хэмээх хуурамч байгууллага бий гэсэн улс тєрийн бїдїїлэг гїтгэлгийг гаргаж ирэв. Энэ нам гэгч “Хоёр Монголыг нэгтгэх зорилготой” гэж уг гїтгэлэгтээ тэд шалтаг гаргав. Ингээд єргєн хавчлагаа эхэлсэн билээ. Энэ онд хил орчмын мянга гаруй малчин байлыг хилээс дотогш алслан хєєсний улмаас 1000 гаруй хїний амь нас їрэгдсэн байна.

1968 онд ЄМЄЗО- д монголчуудын хїний эрхийг яаж хєсєрдїїлж байсан зарим баримтыг єгїїлье. Дархан Муумянгатын хошуунд нэгэн хєхїїл эмэгтэйг тамлан алаад гадаа хаяхад хоёр настай хїїхэд нь їхсэн ээжийнхээ хєхийг їлгэж байсан гэдэг. Жирэм аймгийн найман хошууны “дугуй айл” тосгоны Мудан гэдэг хїїхний бэлэг эрхтэнд цаасан буу дэлбэлж алав. Ийм харгислал БНМАУ- д сургууль тєгссєн Сєнєд баруун хошууны нэгэн багш эмэгтэйд бас тохиолджээ. Монгол улсын тагнуул хэмээн зандарч зандалчин эрс бэлэг эрхтний нь доогуур бїдїїн олс хийж хоёр тийш хєрєєдєн татаж удаан тамласны дараа цаасан буу шургуулан дэлбэлж алжээ. Баян нуур аймгийн сангийн аж ахуйн дарга монголыг баривчлан час улаан болтол улайссан тємєр зуухны дэргэд аваачин шарж, “Ар Монголтой нэгдэх хорон санаагаа хэл!“ хэмээн чандлан зохиомол хэрэгт єчих гэм їнэхээр їгїй тэр дарга нэлээд бятртай боломжоо ашиглаад ухас хийж хажуудаа зогсож асан зандалчин хятадыг тас тэврэн улайссан зуухан дээр хэвтжээ. Мах шиг улаан болсон халуун зуухнаас салгаж чадаагїй гэдэг. Євєр Монголын эд барааны товчооны ажилтан 40 гаруй насны эмэгтэй Алтайг арваад эрс хїчирхийлэхдээ нурууг нь хугалж алжээ. Хадам аавыг бэртэй нь, эхийг хїїтэй нь олон хїний нїдэн дээр хурьцалдуулах, эцэг эх їр хїїхдийг хїчээр салгах зэрэг бузар шийтгэлийг хятадууд санааны зоргоор ноогдуулж байлаа.

1968 оны их хэлмэгдїїлэлтийн тухай 3 янзын тоо баримт бидэнд байгаа юм. “Жэньминь Жибао” сонины нийтлэл буюу Хятадын засгийн газрын 1976 оны мэдээгээр бол тэр жил Євєр Монголд 16222 хїнийг алж, 340 мянган хїнийг зэрэмдэглэжээ. Євєр Монголын ХКН- ыг толгойлж байсан Улаанхїїгийн нэг илтгэлд єгїїлснээр бол 35 мянган хїн алагдсан аж. Тэгвэл Євєр Монголын Их Сургуулийн багш нарын нэлээд нухацтай ярилцлагад єгїїлснээр бол тэр жил 45983 хїнийг алж, 790 мянган хїнийг тахир дутуу, эрэмдэг зэрэмдэг болгон тамласан байна.

1974 оны 3-р сард Євєр Монголын Багшийн Их Сургуулийн оюутан Арслан нарын 4 залууг хоол идэж байхад нь Зуун замын цагдаагийн газрын дарга Ян Ютсайгын толгойлсон цагдаа нар баривчлахдаа мєн л ар монголтой нэгдэх санаа агуулсан хэмээх нєгєє їлгэрээ хэрэгжїїлэв. 4-р сарын 1- нд Хєх хотын олон мянган монгол хїн їїнийг эсэргїїцсэн цуглаан хийсний їрээр 4 оюутныг сулласан билээ. 1974 онд Улаанцав аймгийн багш 27- 28 насны залуу нэлээд зоригтой ний нуугїй сурагчиддаа ярьдаг байсан нь тїїнд гай чирж иржээ. Нэгэн албан байгууллагын манаачыг алсан ял тїїнд тулгасан бєгєєд мэдээжийн хэрэг манаачийн хувцас зэрэг эд мєрийн баримт нэгжлэгээр гэрээс нь гарч таарна. Ингээд шїїх хурал хийв. Шїїх хуралд манаачийг Буяндэлгэр алсныг гэрчлэх хїн нь хэлгїй хїн байлаа. Гитлер тухайн їедээ ийм гэрчид их дуртай байсан зэргээс болоод НЇБ ийм гэрчийг хэрэгт гэрчлїїлэхээр дуудахыг хориглосныг Хятадын хуульчид огт тоосонгїй. Чингээд Буяндэлгэрийг цаазаар авав. Тїїний эцэг ухаан солиорон хоёр чихээ огтолж, дїї нь цэргийн албанаас хєєгдсєн байна.

1979 оны 6- р сард Євєр Монголын Их Сургуулийн Билгїїндалайгийн Тэмцэлт хэмээх оюутан Зїїн гарын ой шугуйт газрыг хятад мужид тасдан нийлїїлснийг эсэргїїцэж, 100 оюутны гарын їсэг бїхий захидал бичиж Хятадын ЗГ-т илгээв. Бээжинд мєнхїї захидлыг хїлээн авсны нотолгоо нь Хятадын аюулаас хамгаалах болон хууль хяналтын байгууллага байнгын шахалт хавчилт їзїїлж эхэлснээр илэрсэн юм. Дээр єгїїлсэн “Євєр Ардын Нам” гэгч зохиомол байгууллагын толгойлогч Тэн Хайчин хэмээх хятадыг шийтгэх ёстой гэсэн шаардлагыг 1980 онд 100000 гаруй хїний гарын їсэгтэй мэдэгдэл хэлбэрээр Євєр Монголын ЗГ- аар дамжуулан монголчууд Бээжинд илгээсний хариуд Тэн Хайчин тушаал дэвшин Бээжинд суув.

1981 онд Бээжин нэгэн маш нууц албан тоот гаргажээ. Энэ тоотод ЄМЄЗО- ны монголчуудын їеэс їед дамжин эзэмшсэн газар нутгийг хятадад бїрэн шилжїїлж авах, монголчуудын уусгах бодлогыг яаравчлан дуусгахын чухлыг заасан байна. Їїний тулд монголчуудын дотор хятадуудыг олноор нь шилжїїлэн суулгах хэрэгтэй гэжээ. 8 сарын 22- нд энэ нууц зааврыг эсэргїїцсэн єдий тєдий ухуулах хуудас Євєр Монгол даяар наагджээ. 9 сарын 10 –нд Євєр Монголын Их Сургуулийн 10 оюутан ХКН- ын Євєр Монголын хороонд очиж “нууц албан тоотоо Бээжин татаж авах ёстой” гэсэн шаардлага тавьж, улс тєрийн суулт хийснийг олон хїн дэмжив. 9 сарын 13 –нд Хєх хотод 10 мянга гаруй хїний цуглаан хийсэн бєгєєд ХКН- ын Євєр Монголын Хорооны 21 албан тоот гарч “Сурагчид їйлдсэн ялаа цагдаагийн газар биеэр очиж илэрхийл!” хэмээн тушаажээ. 10 сарын 21- нд намын хорооноос монгол оюутнуудын хєдєлгєєнийг номхотгон дарах тогтоол гарав. Їїнийг эсэргїїцсэн их, дээд, тусгай мэргэжлийн болон зарим аймгийн дунд сургуулийн оюутан сурагч хичээл хаяж, энд тэнд цуглаан зохион байгуулав. Хичээл хаях оюутны зєвлєл Тїймэр, Хас Эрдэнэ, Зоригт, Наранбилэг нарын 6 оюутныг Бээжин рїї єєрийн тєлєєлєгч болгон илгээв. Хятадын ЗГ- ын хэрэг эрхлэх газар тэднийг хїлээж аваад “Та нар албан тоотыг буруу ойлгож байна” гэж аргалах санаатай нэг їзээд болоогїй тул “Танай Євєр Монгол, Тєвд, Зїїн Туркестан/Шинжааны уугуул оршин суугчид/ хамтраад бидэнтэй тэмцэвч нэмэргїй, бидэнд Хятадын хїчирхэг арми байхад та нар юу ч олж авахгїй” гэж сїрдїїлэв. ХКН- ын нэгдїгээр нбд Ху Еобан “Энэ удаагийн Євєр Монголын оюутнуудын хэрэг ядвал бол Тєвд ба Зїїн Туркестаныхтай адил юм биш тул туйлын хянуур байвал зохино. Ингэхгїй бол бид тэдний арганд орж болзошгїй юм шїї” хэмээн дээд хїмїїстээ анхааруулсан байна. Хятадын засгийн газар олон удаа “Та нар хичээлдээ ор. Бид нар асуудлыг шийднэ” гэж ятгахын сацуу цэрэг зэвсэг хэрэглэнэ гэж айлган сїрдїїлж байв. Хичээл хаялт 29 єдєр їргэлжлээд 2 сарын 19- нд дуусав. Энэ хєдєлгєєнд идэвхтэй оролцсон Даланхар, Хєхбуян, Жарантай, Цэдэндорж, Хїчинтєгс, Хас эрдэнэ, бичээч эмэгтэйчїїд Улаангэрэл, Чимгээ нарын олон хїнийг баривчлан олон жил хорьсон байна. 1979 онд тэмцлээ эхэлсэн Тэмцэлтийн гэрт цагдаа нар сїрэглэн орж сїрдїїлсний улмаас 70 гаруй настай эмээ нь айн бїх биеийн мэдрэл алдан хэвтэрт оржээ.

Толь боловсрол сайтай бїсгїй байсан юм. 1987 онд бїх Хятад даяар зарласан Японд очиж суралцах уралдаант шалгалтанд тэрээр тэргїїн байр эзэлс
_________________
http://horidoimergen.blog.gogo.mn/
ХОРИДOЙМЭРГЭН

Добавлено: 29.04.07, 07:33 +0000

Євєр Монгол Ардын Нам /ЄМАН/ нь 1997.3.20-нд АНУ-н Нью-Йорк хотод анх албан ёсоор байгуулагдав. ЄМАН-н тэмцлийн эцсийн зорилго бол энхийн замаар євєр Монгол дахь Хятадын Коммунист намын ноёрхлыг эцэс болгож, тусгаар тогтносон євєр Монгол улсыг байгуулна. Эрх чєлєє, тусгаар тогтнолын тєлєє тэмцэж буй євєр Монголын ард тvмний шударга тэмцлийг чин сэтгэлээсээ талархан дэмжигч аливаа улсын иргэн НЭМАН-д элсэж гишvvн нь болж болно”.

ЄМАН-н хєтєлбєрєєс

Євєр Монгол Ардын Нам /ЄМАН/ нь тvvхийн онцгой нєхцєлд байгуулагдсан бєгєєд эрх чєлєєнийхєє тєлєє олон арван жилийн турш мятрашгvй тэмцэж ирсэн євєрмонголчуудын шударга тэмцлийн vр дvнтэй шууд холбоотой. Мэдээж, аливаа зvйл мэндэлж, торнин єсєж, тvмэн бэрхшээлийг даван туулсны эцэст эрийн цээнд хvрэхжамтай. vvнтэй адил, ЄМАН нь байгуулагдсанаасаа хойш олон бэрхшээлтэй тулгарч, гадаад дотоодын олон сєрєг хvчин зvйлээс шалтгаалан, энэдэж гэнэдэж, бvдэрч алдсан тал нэлээд бий.

Бид алдаа дутагдлаа зоригтой хvлээн зєвшєєрч хатуу дvгнэлт хийж, цаашдын тэмцэлдээ улам зориг хатуужин, улам эв нэгдэлтэй, улам дайчин шаргуу тэмцэх болно. ЄМАН-н сvvлийн 9 жилийн тэмцлийн бартаатай замаар замнахдаа аажмаар нялх балчираасаа салж, єсєн єндийж, улам боловсронгуй, улам хатуужсан улс тєрийн нам болж бойжиж байна. Дэлхийн улс тєрийн байдал Хятадын дотоодын гvн гvнзгий хямрал, Тvвд, Уйгар, євєр Монголын тогтворгvй байдал нь ЄМАН-г нэг єдєр ч амирлангуй байхыг vл зєвшєєрнє.

Бид тасралтгvй ЄМАН-аа хєгжvvлж, намынхаа стратеги, тактикийг улам боловсронгуй болгож, бусад улс орон, бусад улс тєрийн байгууллагуудтай харьцах талаар єєрсдийнхєє байр сууриа тодруулах шаардлагатай. Ингэсний vр дvнд ЄМАН нь сая євєр Монголынхоо хувь заяа, євєрмонголчуудын ирээдvйн тєлєє vvрэх хариуцлагаа нэр тєртэй биелvvлж, боловсорсон, хатуужсан, улс тєрийн хvчин болж чадна. Тухайлбал, Монгол улсад хандах ЄМАН-н байр суурь тодорхой, зєв байх шаардлагатай.

Учир нь євєр Монголчууд /ємнєт Монгол/ хэдийгээр хэл соёл нэгтэй, удам угсаа нэгтэй Монгол vндэстний нэг хэсэг байгаа ч, Хятад Орос хоёр гvрний шахалтаар тvvхийн бараг 100 жилийн турш Монгол улсынхаа нэгэн дээвэр дор, Монгол хэмээх нэгэн гэр бvлд багтаж амьдарч байгаагvй нь vнэн. Их гvрнvvд санаатайгаар євєр Монгол, Монгол улсын ард тvмний хооронд яс хаяж, тэдний дунд зарим талаар vл ойлголгох, vл итгэлцэх уур амьсгал бий болгож чаджээ. Монгол улсын зарим ухвар мєчид иргэд євєр Монголчуудыг Хятадаас vл ялган, шууд “хужаа” гэж хараан доромжилно.

Нэг талаас, тэд євєрмонгол хvнийг БНХАУ-ын иргэн хэмээн vзэж байгаа бололтой, бас орчин vеийн олон улсын гэрээ хуулиудын нєлєє нєлєєлсєн байж магадгvй. Нєгєє талаас, тэд Монгол улсын vнэн тvvхийг хагас дутуу мэдэж байгаа, дэлхийг донсолгож байсан агуу Их Монгол vндэстний туулсан яруу алдарт замналыг гvйцэт мэдэхгvй, мах цусны тасархай євєр Монгол ахан дvvсээ дутуу ойлгосны гайгаар ийнхvv цэвдэг хvйтэн ханддаг болсон байна. Юутай харамсалтай! юутай инээдэмтэй. Монгол улсын мах цусны тасархай євєрмонгол ахан дvvс тань сайн дураар Хятадын эрхшээлд ороогvй шvv, хvчинд автан аргагvй эрхэнд Шар лууны аманд орсон /одоохондоо/.

vvнийг Монгол улсын ард тvмэн минь ойлгоосой! Хятадын колончлогчдын харгис дарлал дор тvмэн зовлон амсаж буй, эрх чєлєєнийхєє тєлєє чадан ядан тэмцэж яваа євєр Монгол ахан дvvсээ зєв ойлгоорой. євєр Монгол ахан дvvсээ дандаа буруу ойлгож, цэвдэг ханддаг хvн Монгол улсад тун цєєн байгаа нь баярлууштай.євєр Монгол Ардын Нам энэ хэвийн бус vзэгдлийг Монгол улсын тєрийн бодлого биш, Монгол улсын бvх ард тvмний хандлага байр суурь биш гэдгийг сайтар мэдэж, зєв ойлгож байгаа бєгєєд хэзээ ч Монгол улс , Монголын ард тvмэнд гомдож байгаагvй.

Манай ЄМАН-н байр суурь тодорхой. Монгол улсын ард тvмэн бол євєр Монголчууд бидний мах цусны тасархай ахан дvvс, бид бvгд Эзэн Чингис хааны баатарлаг vр сад мєн. Монгол улс зєвхєн Халх Монголчуудын эх орон тєдий биш бас бvх Монголчуудын эх орон , дэлхийн Монгол туургатны хvсэн тэмvvлдэг Монгол Эх орон! Монгол хvн болж тєрсний учир, бидэнд єєр сонголт байхгvй, учир нь бидний зvрх сэтгэл, оюун ухаан, амьсгаа бvр маань Монгол руу гагцхvv эрх чєлєєт, тусгаар тогтносон Монгол эх орон руу тэмvvлнэ, зєвхєн Монгол улс руу…Мэдээж, єнєєгийн Монгол улс хєгжлєєрєє АНУ, Япон, Баруун Европын улстай зvйрлэхийн аргагvй. Газар зvйн байршил, тvvхийн болон орчин vеийн нєхцєл байдлаас шалтгаалан Монгол улс бvх монголчуудын хvссэнчлэн тvргэн хєгжиж чадахгvй л байна, зарим талаар хоцронгуй хэвээр.

Энэ бол vнэн. Хэдий ийм байгаа ч, ядуу зvдvv байсан ч эрх чєлєєт тусгаар тогтносон Монгол улс гvрнvvдтэй эрх тэгш харьцаж Чингис хааны маань байгуулсан “Монгол” хэмээх яруу алдарт нэрийг дэлхийд дуурсгаж байна, мандуулж байна. Монгол улс бол дэлхийн бvх монголчуудын зvрх сэтгэлийг нь соронзон мэт татсан эх орон, тэдний бахдан бахархах хvсэл мєрєєдлийн орон. “Сиймхий ч гэсэн миний гэр минь.Сэгсгэр ч гэсэн ээж минь” хэмээх Монгол зvйр vг бий. Учир иймд Монгол улсын єнєєгийн хєгжил нь удаашралтай, амьдрал ахуй нь хоцрогдонгуй гээд Монгол эх орноо голж гоочлох ёсгvй! Эрхгvй! Харамсалтай нь , зарим євєрмонголчууд Бээжингийн ухуулга сурталчилгаанд хууртагдан , “Монгол улс хєгжлєєрєє євєр Монголоос хол хоцорсон. Монголын Улаанбаатар манай Бээжингийн хаана ч хvрэхгvй” хэмээн балайрна, донгосно.

Энэхvv байр суурь, хандлагыг ЄМАН буруу хэмээн vзэж байна. ЄМАН “Хєгжлєєрєє хоцрогдонгуй ч манай Монгол эх орон. Миний Монгол эх орон. Манай Бээжин биш, манай Улаанбаатар, миний Улаанбаатар!” гэсэн байр суурьтай. Тvvх сєхєж, єнєєгийн бодит байдлыг vнэнээр нь єгvvлбээс: Хятадын эзэрхэг зандалчид євєр Монголын маань тvрэмгийлэн эзэлснээс хойш, дэлхийн тvvхэнд байгаагvй хамгийн харгис, хамгийн жигшvртэй колончлолын ноёрхолоо тогтоож , євєр Монголчуудын эсрэг аймаглан устгах, хvчээр хятадчилан уусгах тєрийн бодого явуулж ирсэн.

Монгол хэмээх нэртэй Монгол хvн бvрийг устгаж сєнєєхийн сацуу сая сая хятад цагаачдын Цагаан Хэрэмийн цаанаас євєр Монгол руу єдєр шєнєгvй нvvлгэн суурьшуулсаар… Монгол хэл соёл мєхєхийн ирмэгт тулаад байна. Цадахаа мэдэхгvй Хятад цагаачид хэмжээнээс хэтэрсэн тул євєр Монголын бэлчээр нутаг, газар ус, ой мод бvхэлдээ сvйдэж экологийн сvйрэлд нэгэнт орсон байна. євєр Монголчууд гал усны гашуун зовлонгийн дунд тарчлан зовж байна. vvнийг дэлхийн бvх улс vндэстэн сайн мэднэ. “Булсан ч бултайна, далдалсан ч дардайна”.

Харин ухвар мєчид зарим євєрмонголчууд Монгол гаралтайгаа умартан, Бээжингийн харгис ноёрхолыг жигшин vзэхгvй, зовж буй євєр Монгол ахан дvvсээ хайрлан єрєвдєхгvй мєртлєє єєрсдийг нь дарамталж буй хятад ноёддоо пvvдэр тvрхэн гоёлж, магтан дуулж бялдуучилна. Юутай инээдэмтэй. Юутай гутамшигтай. Жинхэнэ боолын сэтгэлгээтэй боол! Эзнийхээ их хєрєнгє зоорийг магтан сайрхсан усан тэнэг боолтой адилхан, хєєрхийеэ. Зарим євєрмонголчууд ийм єрєвдєлтэй байдалд орсонд бид vнэнхvv сэтгэл зовинож vнэнхvv ойлгож ядаж байна.

Эзэн Чингис хааны маань ижилхэн vр ач нь болсон Монгол улсын ард тvмэн бол євєр Монголчууд бидний мах цусны тасархай тєрсєн ахан дvvс мєнєєс мєн! Монголын ард тvмэн тvvхийн урт удаан хугацаанд, хоёр их гvрний хавчилган дор, далайд гарцгvй газар шороондоо, мянган бэрхшээл, тvмэн зовлон туулан єнєєг хvртэл бvх Монголчуудын эх орон болсон Монгол улсынхаа эрх чєлєє, тусгаар тогтнол ба нэр хvндийг нь баттай хамгаалсаар, найдвартай мандуулан таpaacaap яваа нь юутай бахархууштай юутай баярлууштай!

Дэлхийн бvх Монголчууд Монгол улсын ард тvмнээр бахархана. Чин сэтгэлээсээ та бvхэнд баярлалаа гэж хэлж байна. Монгол улсын ард тvмэн бол євєр Монголчууд бидний, дэлхийн бvх Монголчуудын ахан дvvс мєн. Бид та нараараа бахархаж явна. Халх Монголчууд ахан дvvс минь ээ, бид та нартаа хайртай шvv. Энэ хайр маань хэзээ ч дундрахгvй, зvрх сэтгэлд маань vеийн vед бялхан цалгилах болно. Монгол улс, Монгол vндэстэн маань vеийн vед бадран мандтугай!
Євєр Монгол Ардын Намын дарга Тэмцэлт /Ши Хай Мин/(хятад нэрн ь) Чингис хааны тооллын 801 оны єглєє. /Хятад хэлнээс орчуулсан М.Алтанбат/
_________________
http://horidoimergen.blog.gogo.mn/
ХОРИДOЙМЭРГЭН

Добавлено: 26.05.07, 11:57 +0000

www.pambaga.net
_________________
Нармай Монголын vйл хэрэг хэзээ ч замхaрахгvй!

Добавлено: 26.05.07, 15:49 +0000

PAN MONGOLIZM -ocheni smesho :lol: :lol:

Добавлено: 26.05.07, 21:59 +0000

Добавлено: 09.06.07, 05:52 +0000 **Seriit hushirheg buryaduudamni**

Mende amoor? Narmai mongol nigen tugan dor Mongol tuuragtan negdeyel, PanMongolizmig demjije bainav
wawawa

Добавлено: 09.06.07, 06:11 +0000 **hain bn**

HORIDOIMERGEN huvuun mash hain bn. bi shamtai hamta shuu

Добавлено: 09.06.07, 09:17 +0000

wawa
_________________
Нармай Монголын vйл хэрэг хэзээ ч замхaрахгvй!

Обсуждаемое