minkultrb.ru мэдээсэнэ

Добавлено: 30.03.11, 10:02 +0000

Хальмаг хэлэн дээрэ Чингис Раднаевай дуун

Чингис Раднаевай бэлиг абьяас олондо мэдээжэ болоһоор үнинэй. Монголдо эмхидхэгдэһэн залуу дуушадай һургуулида һуража, 2005 ондо «Одод соо шамайл үгылнэб...» гэһэн альбом гаргаһанай удаа Чингис ходол яаралтай, сүлөөгүй ябадаг.
http://www.youtube.com/watch?v=iRu9VxnqD28
Дуушан Чингис Раднаевай түрүүшын цомогой олондо һайхашаагдаһанайнь гэршэ — бүхы буряад оронуудаар ехэ багагүй дискын дуунуудые сээжээр дуулажа байдагынь мэдээжэ.

Хальмаг орондо ажаһуудаг манай нүхэдэй мэдээсэһээр, оюутан Дольган Бамбаев хальмаг хэлэн дээрэ “Наһанайм нүхэр хайратайл” гэһэн Пүрбэ Дамирановай дуу гүйсэдхэнэ.
Наһанайм намар ерээл даа,
Наһанайм нүхэр хайратайл.
Абынгаа угы золгоһон
Аша зээнэрни хайратайл – энэ дуунай үгые Дымчиков Чимит-Цырен Доржиевич наһанайнгаа нүхэр – Доржиева Бальжама Шираповнада зорюулжа бэшэһэн юм гээд уншагшадтаа һануулая.

Дольган Бамбаевай хөөрэһөөр: “Хоёр-гурбан жэлэй саана түрүүшынхиеэ Чингис Раднаевай дуунуудые шагнааб. Композитор П. Дамирановай дууниинь абаһаар лэ ехээр зүрхым хүдэлгэжэ, манай нютагай поэт Бадма Васькаевай шүлэг энэ дуунай хүгжэмдэ тааруулаад, дуулажа байнаб. Чингис Раднаевые Хальмагта һайн мэдэхэ, дуунуудтань дуратай юм”.
http://vkontakte.ru/ludochi#/search?c%5Bq%5D=%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B3%D0%B0%D0%BD%20%D0%BD%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D0%BC&c%5Bsection%5D=audio

Апрелиин 1-дэ дуушан Чингис Раднаев Дулма Сунраповатай Агада концерт табиха.

Апрелиин 2-то Шэтэ дээрэ Мэдэгма Доржиева, Чингис Раднаев хоёрой концерт.

http://www.minkultrb.ru/news/prosmotr/article/khalmag-khehlehn-dehehreh-chingis-radnaevai-duun/?tx_ttnews[backPid]=1&cHash=3792d877734f4413e7146d6a74d0fc6f
_________________
Хитад хүн заһажа үзэхэ,
Ород хүн хаража үзэхэ,
Буряад хүн барижа үзэхэ.

Добавлено: 31.03.11, 22:59 +0000

Эрэмдэг бэетэй басагадай мүрысөөн

Апрель һарын 19-дэ Смолинай гудамжаар дүлии зоной бүлгэмэй соёлой ордон соо “Ваша Светлость” гэһэн нэрэтэй эрхэтэн дутуу зониие нэгэдүүлһэн конкурс-наадан үнгэрхэ.
Тус мүрысөөн Улаан-Үдэдэ гурбадахи жэлээ үнгэржэ байна. Энэ удаа 10 басагад хабаадана: олонхиниинь “Гэрэл” гэһэн залуу эрэмдэг бэетэйшүүлэй бүлгэмдэ ородог басагад. Энэ үдэшэ үнгэргэлгэдэ “АМО” гэһэн залуушуулай хамтарал болон “Уран” гэһэн зохёохы нэгэдэл ехэ туһа хүргэжэ байна гээд наада эмхидхэгшэд мэдүүлбэ.

— Манай Улаан-Үдэ хотодо эрэмдэг бэетэй залуушуулда зорюулагдаһан нааданууд элбэгээр болодоггүй һэн тула, энэ наада анха удаа гурбан жэлэй саана эмхидхээ бэлэйбди” — гэжэ мүрысөө байгуулагша Дарима Дымчикова тэмдэглэнэ. — Мүрысөөнэймнай гол зорилго хадаа эрэмдэг бэетэй зон – жаргалтай, сэбэр, залуунууд юм гэжэ нэн түрүүн харуулнабди. Тиимэһээ манай урилдаандамнай ганса нэгэ илагша гэжэ байдаггүй юм”, — гээд Дарима нэмэбэ.

http://www.minkultrb.ru/news/prosmotr/article/ehrehmdehg-behetehi-basagadai-mrysn/?tx_ttnews[backPid]=1&cHash=881ad4f012f64dae536080c3a79c2926
_________________
Хитад хүн заһажа үзэхэ,
Ород хүн хаража үзэхэ,
Буряад хүн барижа үзэхэ.

Добавлено: 04.04.11, 10:35 +0000

«Уран хуурай» уянгата хүгжэм
Автор: Ешигма Цыбенова

Буряадай гүрэнэй “Байгал” театр һара бүри уран һайханай шэнэ проектнүүдые харагшадтаа дурадхана, тиин энэ удаа театрай дэргэдэ байгуулагдаһан «Уран хуур» гэһэн шэнэ бүлгэмтэй танилсалга Буряадай гүрэнэй филармонии соо болобо.
«Уран хуур» гэһэн шэнэ бүлгэмдэ гол түлэб залуу хүгжэмшэд – морин хуур дээрэ наададаг бэлигтэй хүбүүд басагад хабаадана. Энэ бүлэгые Чайковскиин нэрэмжэтэ искусствын колледжын багша Булат Цыбиков хүтэлбэрилнэ.

Булат Цыбиков

— Мүнөөдэр «Уран хуур» гэжэ арт-бүлгэмнай түрүүшынхеэ тайзан дээрэ наадаяа харуулхань. Ород, буряад, монгол хүгжэм морин хуур дээрэ наадаха. Хажуугаарнь өөһэдөө дуу дуулаха, хөөмэй хоолойгоор баһа дуулаха дуушад бии. Галмандах Баттулга хүгжэмшэн энэ бүлгэмдэ нэгэ хэды шэнэ найруулгануудые зохёогоо, — гэжэ залуу коллектив тухай «Байгал» театрай уран һайханай хүтэлбэрилэгшэ Жаргал Жалсанов хөөрэнэ.
Хүн зон морин хуурай аялга шагнаха дуратай. Тиимэһээ иимэ хүгжэмэй аялга дуу харагшадтаа бэлэглэхэ хүсэлтэйгөөр «Уран хуур» бүлгэм байгуулагдаа болоно. Танилсалгын үдэшэ «Уран хуур» бүлгэм Наранбаатарай, Баттулгын зохёоһон шэнэ найруулгануудые, мүн тиихэдэ Пурбо Дамирановай, Чин Зоригой, Жанцанноровой хүгжэмэй зохёолнуудые гүйсэдхөө. Хөөмэй хоолойгоор Александр Архинчеев, Галмандах Баттулга, Баттувшин гэгшэд дуунуудые дуулаа, морин хуурай шэдитэ хүгжэм зэдэлүүлээ. «Байгал» театрай дуушад Аюна Баирова, Сэсэг Сандипова, уян нугархай хатаршад энэ концерт шэмэглээ.

Галмандах Баттулга
— «Байгалайнгаа» концерт харахаяа, сагай байбал, заатагүй ерэдэгби. Энэ театр саг үргэлжэ шэнэ проектнүүдые зохёодог, «Угайм сүлдэ», «Амаралтын үдэшэ», «Алтан граммофондо» адли концерт наада эндэ һая үнгэргөө. Тэрэ концерт наадануудыень бултыень дуратайгаар харааб, — гэжэ «Байгал» театрай концерт хужарлан хараһан харагшадай нэгэн Аюна Аюшиева хэлэхэдээ, «урданай заншал, байра байдал һануулна «Уран хуурай» хүгжэм» гэжэ хэлээ һэн.
http://www.minkultrb.ru/news/prosmotr/article/uran-khuurai-ujangata-khgzhehm/?tx_ttnews[backPid]=1&cHash=ed94328e6412afecbc225a345fb359e3
_________________
Хитад хүн заһажа үзэхэ,
Ород хүн хаража үзэхэ,
Буряад хүн барижа үзэхэ.

Добавлено: 05.04.11, 00:15 +0000

БУТИДЭЙ ДОНДОГ
Автор: Ешигма Цыбенова

2007 онһоо хойшо гүрэнэй дуу хатарай «Байгал» театрта хүдэлдэг Бутидэй Дондок Буряад орондо мэдээжэ болонхой. «Аба эжын захяа», «Жаахан шарга», «Эрбэд соохор» болон бусад аялга дуунуудые Бутидэй Дондок дууладаг, гүйсэдхэһэн арадай дуунуудые суглуулжа, шэнэ диск гаргаа юм. Энэ ушараар уулзажа, Бутидэй Дондогтой танилсажа, зохёохы ажалайнь ябадалаар һонирхоһон байнабди.
— 2002 ондо Хайлар хотын үндэһэтэнэй дуу хүгжэмэй һургуули, һүүлдэнь хоёр жэл Хүхэ хотодо һурааб. Дуунаймни гол багша Должин багша гэжэ байгаа. Должин багшада дүрбэн жэл һурааб. Рабдан багша нотын хэшээл заадаг һэн, хажуугаарнь хитад хэлэн дээрэ дахалта хэшээлнүүд байгаабдаа, — гэжэ залуу дуушан хөөрэнэ. — Дуу һуража эхилхэдээ, бузар хүшэр шэнги гэжэ һанаа һэмби. Юундэшье энэ дуунай харгы шэлэбэ гээшэбииб, ямар залхуутай юм, хоолойгоо иишэн яабаш, тиибэш гэжэ хэлэхэ, хүшэр һэн.

Багаһаа тамиршан болохо хүсэлтэй буряад хүбүүхэн, бүхэ барилдаанда дуратай байгаа. Тиимэһээ дуушанай харгы шэлэхын урда тээ, оло дахин лэ ондоо тээшээ мүрөө табиха гэжэ һанаада абтагдаа. Тиибэшье дүрбэн жэл һураад ерээд, үшөөл дуулаха болихоёо мэдээгүй, нютагайнгаа музейдэ хүдэлжэ байхадань, нютагаархидынь Бутидэй Дондогые урмашуулан дэмжээ, залаа болоно. Уртын дуунай урилдаанда хабаадахыень дурадхаа юм.
— Һомоной дарганууд дуугаараа ябыш даа, манай музейдэ яахабши. Хүх-хотодо залуу дуушадай уртын дуунай урилдаан конкурс болохонь, тэрээндэ ошожо үзыш даа. Мүнгэ алтыень, харгыешни даахабди, ябажа үзыш, шадаха болихошье һаа, — гэжэ хэлээ һэн гээд Дондок дурсана.
Тиигэжэ Бутидэй Дондок дахяад аза талаангаа туршажа үзөө. Үбэр-Монголой 180-яад дуушадай хабаадалгатай конкурсдо хабаадажа, түгэсхэлэй шатада гараһан байна.

Уртын дуунай урилдаан миин арадай дуун шэнги бэшэ гэжэ дуушан хэлэнэ. Уртын дуумнай, манай Европын гүрэнөөр адлидхажа үзэхэдэ, оперно актнуудта адли, тэрээн шэнги үргэн сараатай, ното соо дуулагдадаг, дээшээ дуулагдаха, доогуур абтагдаха ехэ дуун гэжэ би ойлгодогби. Мэргэжэлтэн, эрдэмтэд мүнөөшье болотор гайхан шүүмжэлдэг гээшэ, уртын дуун хайшан гэжэ, яагаад иимэ маягаар зохёогдоһон гээшэб. Арад зон зохёожо, өөһэдөө дууладаг байгаа ха юм. Тэрэмнай нэгэ зүйлэй хоолойень шалгаха, хүнэй һайн хоолойе харуулха тиимэ дуун гээшэл даа.
«Арадай дуунуудые дуулахадаа, мүнөө зарим залуушуулнай, минии һанахада, шал ондоогоор, ондоо аялгатайгаар дуулажа байна. Энэмнай ехэ буруу гэжэ һананаб. Арадаймнай дуун тэрэ урда сагта яажа дуулагдажа байһан бэ, тэрэ янзаар аянгыень дуулагдаха ёһотой» – гэжэ Бутидэй Дондок һанамжаяа мэдүүлнэ.
— Дуулаха дуратайл һаа, зүбөөр һураад, зүбөөр дуулаха хэрэгтэй. Залуушуул, бидэ, арадай дууе энэ һайхан үб хүрэнгыень буруугаар дуулаад, саашаа ябаха болоо һаамнай, 20-40 жэл болоод, саашаа дараа ямар болоод байхаб энэ дуумнай? «Аба эжын захяае» мүнөө залуу зоной дуулахыень шагнааб, тиихэдэмни «Алтан шара наран» гэһэн арадай дуунай аялгаар дуулажа байна. Иигээд худхаад, ондо ондоогоор дуулажа байна. Энээхэн «Аба эжын захяа» «Алтан шара наранһаа» тад ондоо аянгатай дуун ааб даа – гээд голхорон дуушанай хөөрэжэ байһаниинь ойлгохоор.
Бутидэй Дондок саашадаашье эртэ урда сагһаа дамжан ерэһэн арадайнгаа дуунуудые тэрэл зандань, тэрэл аялга маягыень алдангүй дуулажа байха хүсэлөө мэдүүлээ. Хажуугаарнь мүнөө үеын зохёолшодой дуунуудые заатагүй дуулаха бэзэ. Теэд дуушанай хэлэһээр, Буряад орондомнай гоё һайхан шэнэ дуунууд үсөөнөөр бэшэгдэнэ, хомор.
Шэнэхээн нютагта үндыжэ, түрэл бууса — түүхэтэ Буряад ороноо ерээд байхадаа, Бутидэй Дондок нютагтаа ажаһуудаг 79 наһатай нагаса эжыгээ һанан һанан ябадаг байна.
— Минии эжы Бутит, үнэхөөрөө, минии нагаса эжы болоно. Нагаса эжынгээ гэр дээрэ, гар дээрэ хүн болоһон хүмби. Нагаса эжыдээ байгаад лэ томо болооб, намайе һургуулида һургаа, мүнөөни мүнөө хүрэтэр миниингээ түлөө һанаагаа зободог, тиигээд нагаса эжынгээ нэрээр мүнөөшье болотор ябанаб даа. Эхэнэр хүн гэжэ хэлэхэдээ, хамагай түрүүн эжыгээ ехэл хүндэдхэдэгби. Нээрээл, юунһээшье үлүүгээр, сэдьхэлдээ хүндэлөөд лэ, минии сэдьхэл соо минии амиды бурхан гэжэ һанадагби. Бүхыл хүнэй эжы өөртэнь һайн байдаг гээшэ. Энэ һайхан бэеымнай олгожо үгэһэн, энэ һайхан харгыда маанадые оруулжа үгэһэн, юунһээшье үлүү хүндэтэй, хамаг зондо хүндэтэй байха ёһотой гэжэ һанадагби, — гэжэ нагаса эжынгээ нэрэ холын хари газараар, түрэл дайдадаа дээрэ үргэжэ, һайханаар нэрлүүлжэ ябаһан залуу дуушан хэлэнэ. — Бүхы эжынэрнай зобоонгүйгөөр жаргажа, зогсонгүйгөөр баяжажа, буурал сагаан наһа наһалжа, бурхантай, буянтай ябаг лэ даа.
http://www.minkultrb.ru/news/prosmotr/article/butidehi-dondog/?tx_ttnews[backPid]=1&cHah=9ff39fd67b9ee2a5f7d70a0ac0aee480
_________________
Хитад хүн заһажа үзэхэ,
Ород хүн хаража үзэхэ,
Буряад хүн барижа үзэхэ.

Добавлено: 15.04.11, 13:58 +0000

Буряад драмын театр хэзээ нээгдэхэб?

Гүрэнэй Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ Буряад драмын академическа театрай директор Доржо Сультимовтай уулзажа, “Буряад театр хэзээ нээгдэхэб?” – гэжэ асуубабди.

Үнгэрөөшэ пятницада, апрелиин 8-эй үдэр, Буряад Республикын Соёлой яаманай һайд Тимур Цыбиков Буряад драмын театрта хэгдэжэ байһан барилгын ажал хараһан байна.

“Нёдондо жэл “Сибирь” гэһэн барилгын компани, захиралынь Тугутов Анатолий Союзович, тендер шүүжэ, зуугаад миллион түхэригэй ажал, нёдондоной хабарһаа эхилээд һая болотор хүдэлжэ, бүтээћэн байна. Энэ компани болобол ажалаа унжагайруулћан байна, хаража байхада тэдэнэй ажалынь хүндөөр ябажа байгаа гэхэ байнаб. Мүнөө “Китой” гээд нэрэтэй барилгыен компани удаадахи тендер шүүгээд, хүдэлжэ эхилээд байна. Энэ компании ажал түргөөр ябана”– гээд Доржо Сультимов тэмдэглэбэ.

Шэнээр заһабарилагдажа байһан театрай байшанай газаахи түхэлынь гэбэл – буряад үндэһэн маягтай хушалта хэгдэхэ гээд онсо тэмдэглэмэр байна. Харагшадай заал, тайзанай, абяанай, гэрэлэй түхеэрэлгэнүүд гээд бүгэдэ һэлгэгдэхэ юм байна. Тайзанай түхеэрэлгэнүүдые “Корона” компани хабсаргажа байна.

“Гансал халагламаар юумэн гэхэдэ, 350 жэлэй ойн баярта театрайманай байшан ашаглалгада тушаагдажа үрдихэгүй юм байна, анхан абтаһан түсэбөөрөө июль һарын 1-ндэ нээгдэхэгүймнайл халагламаар” – гэжэ театрай захирал Доржо Сульмов нэмэбэ.

Соёлой яаманай һайд Тимур Цыбиковэй хэлэһээр “Энэ жэлэй декабрь һарада театрнай тушаагдахаар хараалагдана. Тэрэ болотор баһал өөһэдын байшангүй Буряад драмын театрай ажалшад нүүдэл маягаар ажалаа үргэлжэлүүлхэ.

Ябажа хүдэлхэдэ хүндэ байхань, тиибэшье нүүдэл маягаар хүдэлхэбди, тэсэжэ үзыт даа гэжэ суглаан дээрэ артистнартаа, ажалшадтаа мэдүүлбэбди. Коллективнай энэ ушар байдал зүбөөр ойлгожо, мэдэржэ байна. Гол түлэб асуудалнай – шэнэлэн һэльбэгдэћэн һайхан ордон соо айлшадаа, харагшадаа угтаха. Иимэ ушар байдалыемнай харагшаднайшье зүбөөр ойлгохо бэзэ гэһэн найдал байна.
http://www.minkultrb.ru/news/prosmotr/article/-3b2406afa7/?tx_ttnews[backPid]=1&cHash=3f58d0f41c1ed8440b7074aa97c4a4aa
_________________
Хитад хүн заһажа үзэхэ,
Ород хүн хаража үзэхэ,
Буряад хүн барижа үзэхэ.

Добавлено: 19.04.11, 10:57 +0000

БУРЯАД ДРАМЫН ТЕАТР ЗАХААМИНАЙ АЙМАГТА

Гүрэнэй Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ Буряад драмын академическэ театр апрелиин түрүүшын долоон үдэрнүүдэй туршада Захааминай аймагай харагшадтай уулзажа ерэбэ. Театр аймагай хүтэлбэри хоёрой хоорондын хэлсээнэй ёһоор Захааминай аймагай соёлой таһаг түрэл театраа угтажа, амгалан тайбан ажаллаха арга нүхэсэл байгуулаа, хоорондын харилсаанай шэнэ шатада гаража, театрай байрлаха байра байдал, халуун хоол, тиихэдэ зүжэг бүхэндэ Соёлой байшангаар дүүрэн сугларһан харагшадые эмхидхэхэ талаар асуудалнуудые бэе дээрээ даажа абаһан байна.

Өөрынгөө зүгһөө театр 8 зүжэгтэй (тэрэ тоодо 4-иинь хүүгэдтэ зорюулагдаһан), нэгэ гала-концерттэй ерэжэ буугаа, тиигэжэ долоон үдэрэй туршада үдэртөө хоёр зүжэг наадажа, эдэ үдэрнүүд ёһотойл театрай, харагшадай һайндэр боложо үнгэрөөл даа. Иимэ арга нүхэсэлдэ ажаллажа байһан театрта хүнгэн, гастрольнуудай үедэ дүүргэхэ ёһотой ажалдаа бэеэ сүм зорюулжа, нарин бодолтой Захааминай харагшад наадажа байһан артистын хүдэлсэ, үгэ бүхэниие сэдьхэлээрээ дэмжэжэ, юрэдөөл гайхалтай дулаахан уулзалганууд үнгэрбэ гээшэ. Апрелиин нэгэнһээ табан болотор Закаменск хотын Соёлой байшанда ажаллажа, табанай үдэшын туршада үгтэһэн хоёр гала-концертээр театрай үдэрнүүд Закаменск хотодо хаагдажа, зургаанай үдэр аймагай эгээл томо тосхон болохо Санагада хоёр зүжэг, долооной үдэр Үлэгшэндэ хоёр зүжэг, тиигээд лэ театрнай Улаан-Үдэеэ – үдэр бүриингөө ажалда, хотынгоо харагшадта бусажа ерээ.

Театрай уран зохёолой таһаг
http://www.minkultrb.ru/news/prosmotr/article/burjaad-dramyn-teatr-zakhaaminai-aimagta/?tx_ttnews[backPid]=1&cHash=53440e9e8c6d3aedbef600027adf105b
_________________
Хитад хүн заһажа үзэхэ,
Ород хүн хаража үзэхэ,
Буряад хүн барижа үзэхэ.

Добавлено: 19.04.11, 11:02 +0000

Оперно театрай дуушад мүнөөдэр Агын тойрог руу Базыр Цырендашиевай зохёохы үдэшэнүүдые үнгэргэхэеэ гараба

Эдэ үдэрнүүдтэ Буряад ороной мэдээжэ композитор Базыр Очирович Цырендашиев 75 наһанайнгаа ойн баярые угтажа байна. Энэ ушараар Буряадай гүрэнэй оперно театрай мэдээжэ дуушад Валентина Цыдыпова, Татьяна Шойдагбаева, Билигма Ринчинова, Аюна Базаргуруева, Намхайн Мунхзул, Ольга Аюрова, Бадма Гомбожапов, Баяржаб Дамбиев болон Батор Будаев гэгшэд Агын тойрог руу концертнуудые табихаяа ошобо.
Агын округ ошоһон артистнуудтай суг композитор Базыр Очирович Цырендашиев, концертмейстер Дарима Лхасарановна Линховоин хоёр ошолдобо. Артистнар гурбан ударай туршада хамта дээрээ зургаан концерт үнгэргэхэ түсэбтэй.
Ага, Могойто, Дүльдүргэ, Ага-Хангил, Табтаанай мүн композиторой түрэһэн Согто-Хангил нютагуудаар майн 20-һоо 22 болотор Базыр Цырендашиевай уянгата дуунууд зэдэлхэнь гээд мэдүүлэе.
http://www.minkultrb.ru/news/prosmotr/article/operno-teatrai-duushad-mndehr-agyn-toirog-ruu-bazyr-c/?tx_ttnews[backPid]=1&cHash=b267289d5eb6dc53bb3e924f3770f780
_________________
Хитад хүн заһажа үзэхэ,
Ород хүн хаража үзэхэ,
Буряад хүн барижа үзэхэ.

Добавлено: 21.04.11, 07:58 +0000

“Хээрийн салхитай аялгуу” гэһэн дуунай клип бүтэбэ

Дуушан Д. Болдын “Монгол поп” гэһэн нэрэтэй диск гараба гээд Сагаан һарын һайндэрэй үдэрнүүдтэ мэдүүлээ бэлэйбди.

Энэ цомогой дуун бүхэндэ клип бүтээхэ гэһэн аргагүй ехэ хүдэлмэри Болд ябуулжа байна гээд Монголой Yellow.news.mn гээд мэдээсэлэй агенство мэдүүлжэ байна.
“Нам гүм дундаас”, “Миний хоёр эрдэнэ”, “Манан” гэдэг дуунуудай клипууд тухай харагшадтаа хөөрөө бэлэйэбди. Мүнөө “Хээрийн салхитай аялгуу” дуунай шэнэ клип дээрэ “Нero Entertainment” гэдэг студи ажалаа дүүргэжэ Монголой ТВ-каналнуудаар уржадар сасагдажа эхилбэ. “Хээрийн салхитай аялгуу” дуунай хүгжэмыень клмпозитор Л. Балхжав, үгыень Ш. Гурбазар хоёр зохёон бүтээһэн байна.
Болд шэнэ дуунайнгаа клип өөрынгөө нагаса баабай болохо Монгол арадай хуурша Б. Жамьянай гэгээн дурасхаалда зорюулжа бүтээбэ. Монгол талын ажамидарал харуулһан клиптээ Болд талын баатарай дүрэдэ наадаба, тиихэдэ Монголой габьяата жүжэгшэн Ж. Сүххуяг, морин хуурша Б. Жамьянай шаби – арадай жүжэгшэн Батсайхан, “Шуранхай” хамталиг, морин хуур урлагша-мастер Байгалжав болон олон ондоо Монголой урлаг соёлдо хубитаяа оруулһан мэдээжэ соёлой ажалшад оролсожо тоглобо.
“Үнэхээр сэдьхэл хүдэлгэмэ гайхалтай гоё клип болобо, һүрөөтэй клип бүтэбэ” – гээд олон харагшад тэмдэглэжэ байна. Мүнөө Д. Болд удаадахи “Амьдрал дуул гэлээ” клип хэжэ эхилхээр “V” студитэй хөөрэлдэжэ эхилбэ гээд тэмдэглэе.
http://www.youtube.com/watch?v=ODxLJaPeJJ
http://www.minkultrb.ru/news/prosmotr/article/khehehriin-salkhitai-ajalguu-gehehn-duunai-klip-btehbeh/?tx_ttnews[backPid]=1&cHash=513ba82b190ea257c95ce313bcfb9586
_________________
Хитад хүн заһажа үзэхэ,
Ород хүн хаража үзэхэ,
Буряад хүн барижа үзэхэ.

Добавлено: 28.04.11, 02:31 +0000

“ГУРБАН ОХИН” ХАМТАЛИГАЙ “ЖИНХЭНЭ ХАЙР”

2009 ондо Улаан-Үдэдэ үнгэрһэн “Сагаан һара” фестивальда хабаадаһан “Гурбан охин” хамталиг жэнхэни дуран тухай жэнхэни концерт Улаан -Баатар хотодо үнгэргэбэ.

Апрелиин 22-23 үдэрнүүдтэ “Гурбан охин” хамталиг түрүүшын бэеэ дааһан концерт “Улаанбаатар палас” танхим соо үнгэргэбэ.
Энэ хамталиг хүгжэмэй колледждэ хамта һуража байһан оюутад – Г. Анхмаа (Ана), Д. Солонго (Соло) ба Х. Ану (Ану) гурбан үшөө 2000 ондо байгуулһан юм. Үнгэрһэн тоголотодо басагад олондо һайшаагдаһан хуушан хиидүүдээ ба шэнэшье дуунуудые “амиды хоолойгоор” гүйсэдхэбэ. Тоглолтынгоо туршада хэды удаа хубсаһаяа һэльгэжэ нюдэ шэмэглэһэн залуу сэбэр дуушадые харагшад халуун аальга ташалгаар угтаба гээд монголой һонинууд тэмдэглэнэ.

Дуун бүхэндэ тааруулһан видеозураг, фотозурагууд, дуунай үгэнүүд, дуушадай балшар наһанайнь зурагууд ехэтэ харагшадые һонирхуулжа тайзанай шэмэглэлтэ ехэл һонин байба гэжэ тоглолтын үзэгшэд элидхээ.
“Премьер-министр” гэһэн хамталигай дуушан Борхуугийн Амархуу Москва хотоһоо ерэжэ дуунуудаа бэлэглээ гэжэ хэлэнгүй байжа яашье болохогүй, мүн мүнөө үеын хатарнуудаар энэ үдэшэ шэмэглэгдэбэ.

“Жинхэнэ хайр” гэһэн дуу гүйсэдхэжэ байһан Г. Анхмаада залуу дуушан ба найз болохо Т. Билэгжаргал (Бэкэ) сарнай сэсэг бэлэглэжэ, дураяа мэдүүлбэ. Концерт харагшад хайрата инаг дуранай гэршэнүүд болобо.

Эгээл һонин юумэн концертын түгэсхэлдэнь үнгэрбэ: Соёл урлагийн бодлогын газрын дарга Б. Наранзун гурбан басагадай энгэртэ СТА (соёлын тэргүүний ажилтан) болоһонинойнь тэмдэг зүүлгэбэ. Энэ болобол залуу дуушадай арбан жэлэй туршада нилээд ехэ амжалта туйлаһанай гэршэ болоно бшуу.

“Гурбан охин” хамталигай клипуудые харагты:
“Жинхэнэ хайр” дуун http://www.youtube.com/watch?v=WSECqeANEEU
“Далд сэтгэлийн угс” дуун http://www.youtube.com/watch?v=UdtRgLaavq0&feature=related
“Hot Disco” дуун http://www.youtube.com/watch?v=UdtRgLaavq0&feature=related

http://www.minkultrb.ru/news/prosmotr/article/-efdd4ec410/?tx_ttnews[backPid]=1&cHash=c6d63167590e97e71939d30458f262f0
_________________
Хитад хүн заһажа үзэхэ,
Ород хүн хаража үзэхэ,
Буряад хүн барижа үзэхэ.

Добавлено: 31.05.11, 02:58 +0000

Добавлено: 31.05.11, 03:12 +0000

Добавлено: 05.06.11, 00:04 +0000

«Буряад аялгамни» гэһэн концерт Улаанбаатарта үнгэрхэнь

Майн 21-дэ “Буряад аялгамни" гэһэн нэрэтэй тоглолто МҮЭСТ-ын ордондо 15 сагһаа болохо гэжэ монголой буряадуудай www.toonto.mn Интернет-сайт бэшэнэ.

Эндэ нааданда олондо мэдээжэ буряад дуушадай зүгһөө дуушад Н. Ундрал, Ц. Баярхүү, Д. Нямдаваа, Б. Ганзориг хабаадаха. Мүн Соёл урлагийн ехэ һургуулиин ТДУС-ын зүжэгшэдэй ангийн оюутан Ч. Энхзул, ХБК-ын оюутан Э. Ганцэцэг гэгшэд абьяас бэлигээ харуулха.

Буряад оронһоо Монголдо һуража байһан Алдар Дашиев, Валентина Наханцакова хоёр оролсохо. Хитадай Үбэр-Монголдо түрэһэн Шэнэхээн нютагай Б. Баялмаа мүн хөөмэйшэ Б. Эрдэнэбаатар, "Хөсөгтөн" хамталиг ба Бүх Цэргийн дуу бүжгийн чуулгын бүжэгшэд нааданда хабаадалсаха.

Алдар Дашиев Буряад орондоо уртын дуу гүйсэдхэдэг залуу дуушан гээд мэдээжэ болонхой. 2010 ондо Улаан-Үдэдэ үнгэрһэн Уласхоорондын “Нүүдэлшэдэй ая дуун”, Норвегиин “Ридду-Ридду” фестивальнуудта амжалтатай хабаадаа. Мүнөө Зэдэ нютагһаа гарбалтай залуу дуушан Улаанбаатарай Соёл урлагай ехэ һургуулида һуража байна.

“Монголдо байдаг буряадуудтай холбоотой байдагбди, хаа яа ууулзажа байдагбди”, — гээд Алдар хөөрэнэ. “Энэ концертдэ оролсохыемнай маанадые манай найз Энхзул Ганцэцэг уряа”, – гээд нэмэбэ.

http://www.minkultrb.ru/mehdehehsehl/mehdehehsehl/article/burjaad-ajalgamni-gehehn-koncert-ulaanbaatarta-ngehrkh/?tx_ttnews[backPid]=340&cHash=a93be7bc0bb14e868c7c1abd1d618aa6
_________________
Хитад хүн заһажа үзэхэ,
Ород хүн хаража үзэхэ,
Буряад хүн барижа үзэхэ.

Добавлено: 05.06.11, 00:12 +0000

Арын гуу – басаганай зүүдхэл

Автор: Дарима БАЗАРОВА, «Толон» һонин
Улаан-Баатарта үнгэргэгдэһэн «Алтаргана» нааданда заншалта болон мүнөө үеын маягтай буряад хубсаһа урладаг табяад модельернүүд хабаадаа бэлэй. Тэдэнэй дунда хорёод хубсаһанай коллекции асарһаншье, мүн хоёр хубсаһа бэлдэһэншье уран гартан байгаа. Коллекци бүхэн онсо өөрын маягтай, тиимэһээ модельер бүхэнэй ажал үндэр сэгнэлтэдэ хүрэмөөр байба һэн.

Улаан-Баатар хотын ажаһуугша Цырен-Ханда бүхы гэр бүлөөрөө нааданда хабаадаа. Тэрэ арбан һайхан хүүгэдэй эхэ болоно. «Долоон басагадтаа болон гурбан хүбүүдтээ – бултандань лэ иигээд дэгэл, иигээд гутал оёхот гэжэ заб олоходоол заадагби. Долоон басагадни булта мүнөө дэгэлшье, малгайшье оёхо, хүбүүдни – гутал урлахадаа бэрхэ болонхой», — гээд тэрэ тэмдэглэнэ. Гадна хүрьгэд бэреэдыньшье гартаа дүйтэй зон. Жэшээнь, Сэдэнэй Энхбаяр хүрьгэниинь — Баян-Дун нютагай хүбүүн алтан, мүнгэн зүйлнүүдые сэбэрээр, уранаар дархалдаг байна. Энхбаяр хадам эжынгээ коллекцидэ тааруулжа, гоёолтонуудыень хэдэг. Тиигэжэ энэ удаа тайзан дээрэ гараһан басагадай зүүһэн мүнгэн гуунуудай хэб саанаһаань сохижо, нарин нягтаар урлаһан байба.

Уран гарта оёдолшын тэмдэглэһээр, арын, мүрэй, бурханай гуу – иимэ гурбан гуу урдань буряад басаган зүүдэг һэн ха.

Цырен-Ханда эгэшын 14 хубсаһанай коллекци жюриин үзэмжэдэ үхи хүүгэдынь дурадхаа бшуу. Уран оёдолшон энэ жэлэй гурбадахи һараһаа долоодохи һара хүрэтэр, нилээд удаан, амарха сүлөөгүй дэгэлнүүдээ оёһон байна. Өөрөө гуталшье оёдог. «Оёдол хэхэ арһа шүрбэһэеэ «Наран туул» гэһэн Улаан-Баатарай худалдаанай ехэ түб дээрэһээ абадагби» – гээд, тэрэ хөөрэнэ. «Тэндэ наймаагай бүхы юумэн табяатай юм, тэрэ тоодо элдээтэй, будаатайшье арһан байха». Гуталай гадар тала үхэрэй арһаар, доторыень – хониной арһаар оёдог ха. Эхэнэрэй гуталда 60-65 дэсэ арһан орохо, эрэ хүнэйхидэ – 70 дэсэ гээд тэрэ тайлбарилба. Нэхы арһан хэды хуушараашье һаа жэнгээ, ульһаяа алдадаггүй, дулааншье, хахардаггүй байдаг лэ даа гээд оёдолшон тэмдэглэнэ. Тиигэжэ тэрэ хуушан дахын арһа угаагаад, хэдэн гуталайнгаа доторто хэһэн байха юм.

Үндэһэн дэгэлээ яагаад оёхоб гэжэ эжынь лэ заажа үгэһэн ха. Үни урданһаа уран урлал хадаа уг дамжажа ябаһан гээшэ. Оёдолшымнай эжын абгайнар уран гартайнууд, арадайнгаа үндэһэн хубсаһа булта оёдог байһан ха. Харин Цыренханда эгэшэ 4-дэхи ангиин һурагша ябаад, дүүнэртээ хубсаһа оёжо эхилээ. Оёхо ехэ дуратай һэн тула, 12 наһандаа зүү, утаһа гартаа абажа, эжыдээ оёдолдонь хамһалсадаг болоһон байна. Тиигэжэл нарин оёдолой нюусануудтай танилсаһанби гээд хөөрэбэ.

Арба-хорин жэлэй саада тээ үндэһэн хубсаһанда мүнөөнэйхи шэнги ехэ һонирхол хандуулагдадаггүй байгаа, харин «Алтаргана» нааданай һайгаар буряад хубсаһаяа һэргээхэ гэжэ хүн оролдодог болоо. Энээниие Цыренханда эгэшын гэр бүлынхидэй жэшээ гэршэлнэ бшуу. Үндэһэн хубсаһаяа һэргээхэ ябадалаар тэдэ бултааран һонирхоно, шэнжэлнэ, сасуулна. Бүлынхидэй һанаха тоонто нютаг Сагаан-Обоо юм. «Хотодо ерэһээр 14-15 жэл боложо байнабди. Хүүгэдэйнгээ томохон боложо, һургуули һударта ороходо, дахажа ерээ бэлэйбди. Мүнөө эндээ һуурижаалди даа», — гээд хэлэнэ һэн. Дэгэл урлаха, оёхо тухай хөөрэхэдөө, Цыренханда эгэшын нюдэдынь ошотон, шэг шарайнь һаруул гэрэлээр дүүрэн байна. Дуратай ажалаа хэжэ байһан хүнэй досоохиншье хүгжэм дуугаар халина ха.

Эршэлмэл луутай гууе

Үбсүү сээжэндээ үлхөө һэм, – иимэ магтаал буряад арадтамнай байха, — гээд тэрэ арын гуу намда харуулха зуураа шүлэглэн хэлэнэ. Хаанашье ябахадаа, хүгшэдһөө һурагшалжа, тэрэ магтаал суглуулдаг байба. Жэшээнь,

Томожо хэһэн торгон залаатай,

Тоожол һуулгаһан шүрэ һубатай,

Тооробшо нэрэтэй энэ малгаймнай

Та бидэнэй үндэһэнэй соёл лэ, — гэжэ омогтой дорюунаар уншаба.

Эрхүүдэ эмхидхэгдэһэн «Алтаргана-2008» нааданда хабаадаха зорилготой ошоһон лэ байгаа. Теэд басаганайнгаа дангинарай тэмсэлдэ хабаадахадань, хамһалсажа ябаһаар, өөрынгөө харалгада хожомдошоо. Абаашаһан хэды хубсаһаяа дэлгээжэ гарганшьегүй, һөөргэнь абаад, гэртээ бусаһан байха юм.

Цыренханда эгэшын аба эжы Агада тоонтотой аад, Монгол руу зөөжэ ошоһон байба. Иишээ тиишээ ябаһаар, Сагаан-Обоодо нютагжажа тогтоһон ха. Тиимэһээ ехэтэ һонирхон, агынхидтай хөөрэлдэбэб гэжэ түгэсхэлдөө мэдүүлнэ һэн.

Хоёр эдир үхибүүдээ модельнүүд болгожо абаад ерэһэн Баян-Уулын уран гартан Допрогой Цырен-Ханда үргэлжэ арһаар оёгдоһон хоёр дэгэл жюриин үзэмжэдэ дурадхаа. Түхэреэн хүрин угалза хээнүүдээр шэмэглээтэй сайбар шаргал нэхы дэгэлнүүдтэй хүбүүн басаган хоёрой тайзан дээрэ гарахада, заал соо һуугшад нэрьемэ альга ташалгаар угтаба. Нээрээшье, бүри холоһоо, заал сооһоошье харахада, дэгэлнүүдынь жэншэдгүй зохидоор оёотой гэжэ адаглахаар байгаа. Иимэ дэгэл хэр удаан оёдог хаб? Цырен-Ханда эгэшэ иигэжэ харюусаба:

— «Энэ хоёр дэгэл урзанданай оёжо эхилээб. Түрүүн арһа хүдэһэ суглуулааб, нэгэ дэгэлдэ 5-6 хониной арһан ороно. Түүхэй арһаяа өөрөө гараараа элдээд лэ, зөөлэбтэр шара болотор утаа хүм. Утаһан арһан нороходоо хатуурхагүй, элдүүринь гоё болохо. Бэшэгэй хабтаһаар угалзын хэб хээд, нойтон будагаар поролоноор будажа, дэгэл дээрээ угалзануудые гаргаа һэм. Эдэ угалзануудни ланза хээ гээшэ. Эрэ хүнэй дэгэлдэ томо ланза, басаганайхида – багахан ланза табяаб. Дэгэлэйнгээ бүхы оёдолые гараараа шэдээб. Нэхы дэгэл оёжо байгаа хадаа, нэгэшье торго оруулангүй, бултыень арһаар лэ хэхэ гэжэ оролдооб даа. Жэшээнь, энгэрыеньшье арһаар хэхэдээ, ягаан, хүрин будагуудые хэрэглэһэн байнаб. Тобшонуудыень эбэрээр хээб – эбэр халаахада, зөөлэн боложо, һанаһаараал түхэл маяг оруулхаар юм. Тууза сохиһон шэнгеэр лэ сохилуураар бүһыень сохёоб. Нилээд орёохон лэ ажал ааб даа – шангахан татаагүй һаа, эхинэйхинь һулараад лэ байха. Нарихан утаһан һаа, нимгэн бүһэ болохо, бүдүүхэн һаа – хүдэрхэн. Саашадаашье арһаар лэ дэгэлнүүдые урлаха түсэбтэйб. Жэшээнь, арһанай үһэ зулмаагаад, зундаа үмдэхөөр һарьһан дэгэл оёхоо һананаб».

Үе сагай эрхээр, хэдэн олон гүрэнүүдээр, орон нютагуудаар таража һууха баатай болоһон буряад угсаатаниие нэгэдүүлһэн үшөө нэгэ «Алтаргана» наадан түүхын хуудаһанда оронхой. Энэ нааданай элдэб тэмсэлнүүдтэ хэн хэдыдэхи һуури абабаб гэжэ тоололго тиимэшье шухала бэшэ. Холо ойроһоо сугларһан хабаадагшадай харилсаан, дүй дүршэлөөрөө андалдалга сэнтэй байна. Буряад арадай ёһо заншалай, соёл урлалай хүгжэлтэдэ иимэл уулзалгануудай даамайхан түлхисэ үгэхэнь дамжаггүй.
http://www.minkultrb.ru/mehdehehsehl/mehdehehsehl/article/aryn-guu-basaganai-zdkhehl/?tx_ttnews[backPid]=340&cHash=da35abacd1e863a4ce9bed952490c7a7
_________________
Хитад хүн заһажа үзэхэ,
Ород хүн хаража үзэхэ,
Буряад хүн барижа үзэхэ.

Добавлено: 05.06.11, 00:17 +0000

Николай Шабаев Россиин Федерациин соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ гэһэн үндэр нэрэ зэргэдэ хүртэбэ

Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ Буряад драмын академическа театрай уран зохёолой таһагые даагша Николай Чимитович Шабаевые Россиин Федерациин соёлой габьяата хүдэлмэрилэгшэ гэһэн үндэр нэрээр үнэн зүрхэнһөө амаршалнабди.

Захаамин нютагтаа һургуулида һурахаһаа хойшо гуурһаяа туршажа эхилһэн эдир бэшээжэ таби гаран жэл соо мүнөө хүрэтэр соёлой, олониитын ажал ябуулгада таһалгаряагүйгөөр ажаллажа ябанат.

Уян, һайн хэлэтэй нютаг ороноо магтаһан шүлэг зохёол олоор бэшэгдээ. Үгэтнай уран, баян, шүлэгүүдыетнай композиторнууд, дуушад зүрхэ сэдьхэлдээ дүтөөр абажа, хэды олон аялга дуун һүүлшын жэлнүүд соо мүндэлөөб. Танай зохёохы ажалай гэршэ болоһон дуунай шүлэгүүдтэй “Дуунай сууряан дэлгэрэг дуулим үргэн Буряадаар” номтнай хэблэгдээ.

Зэдэ, Захаамин аймагуудаар “Буряад Үнэн” һониной корреспондентоор хүдэлөөт, һүүлээрнь Буряадай радио, телевиденидэ арба гаран жэл соо ажаллахадаа, хүдөөгэй ажабайдал, соёл, һуралсал тухай хэды олон һонин-һонин дамжуулганууд хэгдээб даа... Ахамад редактораар хүдэлжэ байхадаа залуу тележурналистнуудта ходо туһалжа, заабари үгэжэ байгаат.

Мүнөө үедэ Х. Намсараевай нэрэмжэтэ Буряад драмын академическа театрта аша үрэтэйгөөр хэдэн жэлнүүдтэ ажаллажа байнат. Зүжэгүүдые оршуулха, тэдэниие шэлэжэ, согсолжо режиссерой гарта барюулха хэрэг эрхилнэт. Тэрэшэлэн, республика дотороо, театрта үнгэргэгдэхэ олон янзын хэмжээ ябуулгануудай сценаринуудые, театрайнгаа гастрольнууд тухай Буряад оронойнгоо олон ниитэдэ һонирхуулан радио, телевиденеэр, газетэнүүдээр дамжуулан хүргэжэ байнат.

Энэ бүхы хэжэ байһан хүдэлмэриинтнай түлөө, түрэл арадайнгаа соёл, заншал һэргээхэ талаар хэжэ байһан аша габьяагайтнай түлөө һайниие хүргэнэбди. Саашадаа зохёохы ажал хэрэгтээ ехэ амжалтануудые туйлажа, бүлэ, хотоороо энхэ амгалалан, элбэг хэшэг буянтай ябыта гэжэ хүсэнэбди.

Танай үнэн нүхэд
http://www.minkultrb.ru/news/prosmotr/article/-b7a1796167/?tx_ttnews[backPid]=1&cHash=885ff649d3331823e859def4653accc7
_________________
Хитад хүн заһажа үзэхэ,
Ород хүн хаража үзэхэ,
Буряад хүн барижа үзэхэ.

Добавлено: 05.06.11, 00:21 +0000

Буряадай ахамад үеын уран зохёолшо Бадма Шойдоковой 90 наһанай ойдо
Автор: Булат ЖАНЧИПОВ

Багша, сэрэгшэ, зохеолшо солотой, баян намтартай Бадма Шойдокович Шойдоков тухай манай республикада дуулаа, мэдээгүй хүн үгыл байха. Тиигэбэ яабашье үндэр наһа эдлэжэ, улсынгаа хоймор Улаан-Үдэдэ үри бэенэрэйнгээ дулаан дүхэриг соо 90 наһанайнгаа ойе тэмдэглэжэ байһан аха захатанайнгаа ехэ намтарһаа дурдалтайл байна.

Бадма Шойдоков Буряад-Монголой АССР-эй харьяата Захааминай аймагай дээдэ захын Далахай нютагай Мүльһэтэ гэжэ газарта 1921 оной февралиин 24-дэ малшадай бүлэдэ түрэһэн байгаа.

Гуша гаран онуудаар Хяагтын багшанарай һургуулида һуралсаад, нютагтаа багшалаа.

Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай фронтнуудаар Бадма Шойдо-ковой эрэлхэг зоригтойгоор тэмсэжэ гараһанайнь гэршэ: Эсэгын дайнай 1-дэхи шатын, «Алдар Солын III шатын» орденууд, дайшалхы габьяагай медальнууд тэрэнэй сээжые шэмэглэдэг.

Дайнай һүүлээр Бадма Шойдокович Д. Банзаровай нэрэмжэтэ Буряадай баг- шанарай институт дүүргээд, гол түлэб Санагын дунда һургуулида буряад хэлэ, бэшэгэй багшаар, һуралсалай талые даагшаар 50 гаран жэлдэ аша үрэ ехэтэйгээр ажаллажа гараа. Энэ хугасаа соо Бадма Шойдоковой ажал ябуулгын аша габьяае гүрэн түрэ үндэрөөр сэгнэжэ, тэрэниие «Хүндэлэлэй Тэмдэг», Хани Барисаанай орденуудаар, «В.И. Ленинэй түрэһөөр 100 жэлэй ойдо. Шэн габьяата ажалай түлөө» медаляар, мүн «Буряадай АССР-эй һургуулиин габьяата багша» гэһэн хүндэтэ нэрэ зэргэдэ хүртүүлһэн, шагнаһан байна. Тэрэшэлэн Бадма Шойдокович Илалтын ойн баярнуудай, Зэбсэгтэ Хүсэнүүдэй дурасхаалай арба гаран медальнуудаар шагнагданхай.

Анха угайнгаа заншалаар Бадма Шойдокович залуу наһанһаа эрмэлзэл ехэтэй, ажалша бэрхээр ябаһан хүн гээшэ.

Наһанайнгаа нүхэр Ринчин-Ханда Доржиевнатай зургаан үхибүүдые (гурбан басагад, гурбан хүбүүд) түрэжэ, хүмүүжүүлжэ, бултандань дээдэ һургуулиин мэргэжэл олгоо. Түрэлхи хэлэ, бэшэгээ таби гаран жэлдэ олон үеын үхибүүдтэ заахынгаа хажуугаар, һуралсалай талаар Санагынгаа дунда һургуулиин директорэй орлогшоор таһалгаряагүй хүдэлхэдөөшье, сүлөө заб оложо уран зохёолоо олоор бэшээ. Нургуулидаа «Уран Дүшэ» гэжэ литературна кружок эмхидхээд, уран найруулгада дуратай һурагшадаа суглуулжа, олон хэшээл үгэһэн байха. Тэдэнэйнь дундаһаа элдэб жэлнүүдтэ Мэлс Самбуев, Фёдор Цыденжапов, Аюша Доноев, Николай Шабаев, Владимир Данжалов, Санжай- Ханда Дармаева, Хандажаб Дампилова, Николай Очиров, Михаил Доржиев, Лубсан Цыренов болон бусадай зохёол бүтээлнүүдэй номууд олоор гараад, буряад уран зохёолой жасые баяжуулаа гээшэ.

Бадма Шойдоковой «Урогуудай һүүлдэ» гэжэ үхибүүдтэ зорюулагдаһан рассказуудай согсолбори 1950 гаран онуудаар хэблэгдэжэ, республикын һурагшадай ехэ баяр, ханалгатай уншаха гарай ном болоһон юм. Тэрэнэй удаа багша-зохёолшо М. Пришвинэй «Үнэгэнэй хилээмэн», А. Голубевагай «Уржумэй хүбүүн» гэһэн туужа оршуулжа хэблүүлһэн байгаа.

«1950 гаран, 60-аад онуудаар һургуулида хэрэглэжэ, үндэһэн хэлэн дээрээ үхибүүдэй һонирхол үргэхэ уншалгын номуудай ехэл хомор байхада, өөрөө шэлэжэ оршуулаад, хэшээлдэ хэрэглэгшэ бэлэйб», - гэжэ Бадма Шойдокович хэлээ һэн. Энэшье ушар хадаа багшын хэрэг ажалдаа тон харюусалгатай, оролдосотойгоор хандадагые, үхибүүдые түрэлхи хэлэндэнь дүтэлүүлхые, түрэлхи хэлэеэ наһандаа хэрэглэжэ, үргэжэ ябаха гэһэн жэшээ заабари байгаа ха юм.

Үхибүүдые түрэл нютаг дайдадаа энэрхы дуратайгаар хүмүүжүүлхэ хэрэгтэ Бадма Шойдокович ехэ анхарал оролдолгоёо зорюулдаг хадаа урданай ёһо заншалнуудые һурагшадтаа заажа, тайлбарилжа үгэдэг, угсаата зонойнгоо урда сагай үльгэр, туужа, домогуудые олоор бэшэжэ абаһан байдаг.

«Алдар Солын» бүхы гурбан шатын орденуудтай нютагайнгаа суута сэрэгшэ Бато Дамчеевэй дайшалхы габьяа тухай бэшэгдэһэн Бадма Шойдоковой баримтата туужа үргэн ниитэ уншагшадта халуунаар угтагдаа һэн.

Саашадаа уран зохёолшын гуурһан дороһоо үнгэрһэн дайн тухай, ажалай баатаршалга тухай гурбан роман гушаад жэл соо гулган гаража, номууд болон хэблэгдээ.

Тэрэшэлэн Бадма Шойдоковой арбаад туужа «Буряад үнэн» хэблэлэй байшангай «Морин хуур» гэжэ уран зохёолой журналда 2000-2006 онуудта хэблэгдэһэн байха юм.

Һаяшаг Илалтын һайндэрөөр дашарамдуулан, Бамда Шойдоковичые амаршалхаяа, уулзахаяа Далахай нютагайнь түрэл гаралай түлөөлэгшэд, ажалай ветеранууд Светлана Батуевна, Екатерина Ринчиновна болоод, эдэ мүрнүүдэй автор, мүн Санага нютагаархидай эблэлэй түрүүлэгшэ Валентина Цыреновна Соктоева, Захааминай аймагай налогой албанай ажалшан Нина Цырендоржиевна Дылыкова, Санагын дасанай шэрээтэ лама байһан, райсоведэй депутат Баир Бимбаевич Цыденов, Санагын дасанай Цырен лама, Клара Батуевна Гомбоева, олзын хэрэг эрхилэгшэ Цыпэ Санжиевна Ардаева гэгшэд айлшалжа ерээ һэн. Тэдэниие Бадма Шойдоковичой басагад Ханда-Жаб, Дулма-Жаб, Дарима Бадмаевнанууд хүндэтэйгөөр угтажа, уулзалга, амаршалганууд эхилээ һэн.

Бадма Шойдокович хүнгэн сарюун, шэхэн һонор һууна даа. Хараамнил хэдэн жэлэй муудажа байна гээ һэн.

Уулзалгын үедэ нютагай урдын байдал тухай, түрэл түтим тухай олон асуудалнууд Бадма Шойдоковичто үгтэжэ, тэдэ бүгэдэндэнь дэлгэрэнгы һонин тодо харюунууд абтажа, айлшад ехэ хужарлаба, һонирхобо, баясаба. Бүлэ хотонойнгоо энэ баярта ушарые Бадма Шойдоковичой одхон хүбүүн, врач-хирург Түмэн Бадмаевич буулгажа харуулба, бултаниие хүхеэбэ.

Айлшад тараха дээрээ СССР-эй (Россин Федерациин) Уран зохёолшодой холбооной гэшүүн, Буряадай арадай уран зохёолшо Бадма Шойдоковичто, гэр бүлэдэнь амгалан жаргал хүсэбэ.

http://www.minkultrb.ru/news/prosmotr/article/9-0-90-90/?tx_ttnews[backPid]=1&cHash=1ccc806d37f8eb9cb90eef90b46ef32d
_________________
Хитад хүн заһажа үзэхэ,
Ород хүн хаража үзэхэ,
Буряад хүн барижа үзэхэ.

Обсуждаемое